بدایه النحو – اسم معرفه و نکره – جلسه ۵
رسیدیم به تقسیم دیگر اسم از لحاظ معرقه و نکره.اسم معرفه اسمی است که دلالت بر چیز معینی می کند و شش نوع می باشد
- ضمیر
- اضافه
- علم
- موصول
- ذواللام
- اشاره
اولین اسم معرفه ضمیر می باشد که اینگونه تعریف می شود:
اسم مبنی است که برای دلالت بر متکلم یا مخاطب یا غائب وضع می شود. مانند؛ «أنا٬ إیا٬ إیاکما٬ هم»
اقسام این اسم معرفه شامل:
- ضمیر منفصل: ضمیری است که برای شروع کلام و آغاز نطق استفاده می شود و به دو صورت «مرفوعی» و « منصوبی» است و گاهی بر عامل خود مقدم می شود. مانند؛ هو٬ هما٬ هم٬ هی٬ أنت٬ أنا و …
- ضمیر متصل: ضمیری است که هیچ گاه به صورت مفرد استعمال نمی شود و همواره جزئی از کلمه می باشد و هیچ گاه ازعامل خود مقدم نمی شود. این اسم معرفه نیز دو نوع می باشد: ۱- ضمیر متصل بارز ۲- ضمیر متصل مستتر
احکام ضمیر
- هر ضمیری حتما باید یک مرجع ضمیر داشته باشد.بنابراین مرجع ضمیر متکلم و مخاطب همانا در مقام تکلم و خطاب حاضر و ناظر است و مرجع ضمیر غائب٬ آن چیزی است که بر ضمیر مقدم شده باشد حال ممکن است که این تقدم لفظی باشد یا معنوی باشد و یا تقدم حکمی.
- اصل در ضمیر تطابق با مرجع ضمیر از لحاظ عدد و جنس می باشد. تطابق در عدد یعنی رعایت موارد مفرد و مثنی و جمع مذکر سالم و جمع مونث برای عاقل (خواه سالم باشد و خواه جمع مکسر) مانند: «وَوَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ حُسْنًا وَإِنْ جَاهَدَاکَ لِتُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿عنکبوت ۸﴾ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصَّالِحِینَ ﴿عنکبوت ۹﴾وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْ (بقره ۲۳۳)
فیلم آموزشی اسم معرفه و نکره(جلسه ۵)
خیلی زحمت کشیدید .ممنون