بدایه النحو – انواع بدل – جلسه ۴۵
انواع بدل عبارت است از:
- بدل کل از کل
- بدل بعض از کل
- بدل مبائن
- بدل اشتمال
بدل این چنین تعریف می شود که: تابعی است که مقصود بدون واسطه حکم می شود. بنابراین متبوع را «مبدل منه» و تابع را «بدل» می نامند.
یکی از انواع بدل ٬ بدل کل از کل می نامند. این بدل عبارتست از: بدلی است که با مبدلٌ منه در مصداق مطابقت دارد ولی در مفهوم با آن مخالف است. مانند: «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ – صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ – حمد ۶ و ۷»
از انواع بدل ٬ می توان به بدل بعض از کل اشاره کرد. در این نوع بدل٬ جزئی از اجزاء مبدلٌ منه یا فردی از افراد مبدلٌ منه مورد نظر می باشد. مانند:«لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلً – آل عمران ۹۷»
نوع دیگری از بدل وجود دارد که با عنوان بدل اشتمال شناخته می شود. این نوع بدل بر معنایی که در متبوعش است دلالت دارد. مانند: «یَسْأَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ – بقره ۲۱۷»
نوع چهارم از انواع بدل ٬ بدل مباین نام دارد و بدلی است که با مبدلٌ منه مخالف می باشد. که خود بر سه قسم است:
- بدل غلط: هنگامی که ما اشتباهی در گفتار داریم و می خواهیم این اشتباه را تصحیح کنیم از این نوع بدل استفاده می کنیم. مانند: «جاء زیدٌ عمروً»
- بدل نسیان: بدلی است که برای از بین بردن اشتباه حاصل شده ذکر می شود. البته لازم به ذکر است که این اشتباه به صورت سهوی بوده است و منظورمان مبدلٌ منه نبوده که با کلمه ی بعدی این اشتباه را جبران می کنیم. مانند: « جاءَ أبی أخی»
- بدل إضراب: برای بیان تغییر رأی و اعتقاد از این نوع بدل استفاده می کنیم. مانند: «حبیبی قمرٌ شمسٌ»
فیلم آموزشی انواع بدل (جلسه ۴۵)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.