منطق ۲ – تعریف به تقسیم – جلسه ۱۸
تعریف به تقسیم و قواعد تقسیم و انواع تقسیم و روش های تقسیم را در این درس خواهید آموخت.
فیلم آموزشی تعریف به تقسیم
هنگامی که ما برای تعریف کردن مفهومی٬ به جای استفاده از جنس و فصل و … از تمام و برخی از اجزای آن استفاده نماییم و آن مفهوم را تعریف کنیم٬ در این صورت تعریف ما «تعریف به تقسیم» نام دارد. مانند آنکه برای تعریف آب می گوییم«ماده ای است که از یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن تشکیل شده است»
قواعد تقسیم:
- فایده داشتن تقسیم:
برای هر تقسیم باید ابتدا اهداف این کار را برشمرد و دید آیا این تقسیم فایده دارد یا خیر؟ اگر فایده ای در بر نداشته باشد این تقسیم ما لغو و بیهوده خواهد بود. - تباین داشتن اقسام:
در هر تقسیم باید این نکته رعایت شود که اقسام نام برده شده از جهت مصادیق با یکدیگر مباین باشند. - ملاک داشتن تقسیم:
هر تقسیم باید دارای ملاک و معیار ثابت باشد. - جامع و مانع بودن تقسیم:
تقسیم باید جامع همه ی اقسام و مانع غیر اقسام باشد..
انواع تقسیم:
تقسیم به دو صورت می باشد:
- تقسیم طبیعی: تجزیه یا تقسیم کردن کل به اجزاء. مانند تقسیم آب به دو عنصر اکسیژن و هیدروژن.
- تقسیم منطقی: تقسیم کردن کلی به جزئیات. مانند تقسیم مفرد به اسم و فعل و حرف.
در پایان این بحث به اقسام تقسیم منطقی اشاره می نماییم. در منطق ۳ نوع تقسیم منطقی داریم.
۱) تنویع: اگر ملاک تقسیم ما فصل باشد. مانند تقسیم حیوان به انسان٬ اسب٬ شتر.
۲) تصنیف: اگر با ملاک عرضی خاص این تقسیم بندی را انجام دهیم. مانند تقسیم انسان به مسلمان و غیر مسلمان.
۳) تفرید: اگر ملاک عوارض شخصی باشد در اینصورت تفرید نام دارد. مانند تقسیم انسان به علی و حسن و حسین.
عالی بود استاد. انشاءالله خیر ببینید