بدایه النحو – تعریف فعل عربی – جلسه ۹
تعریف فعل عربی این گونه است که به کلمه ای که دلالت بر معنایی می کند و آن کلمه مقترن است با یکی از زمان های ماضی یا مضارع و یا امر.
فعل به اعتبار زمان وقوعش به ۳ دسته تقسیم می شود:
- فعل ماضی: تعریف فعل عربی ماضی این چنین است که٬ فعلی است که دلالت بر تحقق جیزی می کند که زمان آن تحقق٬ در گذشته می باشد. و علامت ان عبارتست از: وزن فعل٬ معنای آن٬ صلاحیت الحاق تاء تأنیث یا تاء ضمیر مانند: عَلِمتُ٬ عَلِمَتْ٬ عَلِمْتُما٬ عَلِمتُم٬ عَلمتُنَّ.
- فعل مضارع: قعلی است که وضع می شود برای دلالت بر تحقق شیئ در رمان حال یا آینده و علامت آن عبارتست از: وزن قعل٫ معنای قعل٫ صلاحیت وارد شدن «س» و «سین»٬ جزم شدن و… مانند:یعلم٬ سیعلم٬ لم تعلم٬ ان تعلم.
- فعل امر: فعلی است که وضع می شود برای دلالت بر تحقق شیئ در زمان آینده و علامت آن معنا و صلاحیت الحاق نون تاکید٫ می باشد.
فعل به اعتبار متعدی بودن و لازم بودن به ۴ دسته تقسیم می شود:
- لازم: قعلی که معنایش با فاعل تمام می شود و نیاز به مفعول به ندارد.
- متعدی: فعلی که معنایش با فاعل تمام نمی شود و نیاز به مفعول به دارد و گاهی نیاز به یک مفعول به دارد و در گاهی به دو مفعول و گاهی به سه مفعول.
- لازم و متعدی: قعلی است که گاهی لازم و گاهی متعدی معنا می شود.
- نه لازم و نه متعدی: مانند افعال ناقصه و مقاربه که نه لازم هستند و نه متعدی.
فعل به اعتبار ذکر فاعل به دو قسمت تقسیم می شود:
- فعل معلوم: تعریف فعل عربی معلوم این است که فعلی است که فاعلش ذکر شده است.
- فعل مجهول: فعلی است که فاعل در ان ذکر نشده باشد.
پس فعل نهی چی