جواهر البلاغه – جمله انشائی – جلسه ۱۱
حقیقت جمله انشائی چیست و چه انواعی دارد سوالاتی است که در این جلسه به آن پرداخته می شود.
فیلم آموزشی جمله انشائی
انواع جمله انشائی:
- طلبی: در این نوع از جمله٬ مطلوبی خواسته می شود که در اعتقاد متکلم هنگام طلب حاصل نیست.
- غیر طلبی: اگر خواسته ای را که هنگام طلب حاصل نشود را نخواهیم٬ جمله انشائی غیر طلبی می گوییم.
انواع جمله غیر طلب:
مدح و ذم: مانند حبذا و لا حبذا و بعضی از افعالی که برای مدح و ذم به صیغه ی «فَعُلَ» برده می شوند مانند «خبث بکرا اصلا»
عقود: مانند اکثر صیغه های ماضی مثل: بعت٬ اشتریت و…
قسم: با حروفی مانند باء٬ تاء٬ واو ساخته می شود مانند بالله٬ ولله و… ومانند: لعمرک ما فعلت کذا…
تعجب: با دو صیغه ی «ما أفعل» و «أفعل به» ساخته می شود.
رجأء: مانند عسی و حری و اخلولق.
تتمه؛ بیشتر صیغه های این قسمت در اصل خبر بوده اند و به انشاء نقل شده اند٬ لذا در علم بلاغت در آن بحث نمی شود.
- امر: طلب فعل از مخاطب البته با دو شرط: الف) استعلاء ب) الزام نیز همراه آن باشد.انواع فعل امر به شرح زیر است:
- فعل امر
- مضارع مجزوم
- اسم فعل
- مصدر نائب از فعل امر
نکته : گاهی اوقات فعل امر از معنای اصلی خود که همان «ایجاب و الزام» می باشد٬ خارح می شد و این معنا از صیاغ جملات قرائن حالیه فهمیده می شود. مانند: دعاء٬ التماس٬ ارشاد٬ تهدید٬ تعجیز٬ اباحه٬ تسویه٬ اکرام٬ امتنان٬ إهانه٬ دوام٬ تمنی٬ اعتبار٬ اذن٬ تکوین٬ تخییر٬ تأدیب٬ تعجب٬ تسخیر و اخبار.
- نهی
- استفهام
- تمنا
- ندا
با موارد دیگر در درس بعدی آشنا خواهید شد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.