جواهر البلاغه

کتاب جواهر البلاغه عنوانی است برای توضیح ۳ علم «معانی ٬بیان و بدیع». برای دانستن علوم و معارف الهی و اسلام و هم چنین فهم مفاهیم قرآنی نیاز به دانستن علوم متفاوتی از جمله صرف و نحو و…. می باشد. یکی از این علوم «علم بلاغت» می باشد که خود شامل ۳ عنوان «معانی»٬ «بیان» و «بدیع» که هر ۳ عنوان در کتاب جواهر البلاغه جمع آوری شده است.

این کتاب توسط استاد احمد هاشمی جمع آوری شده است و در ۳ فصل به بررسی این علم می پردازد.

فیلم آموزشی کتاب جواهر البلاغه

در ابتدای این کتاب به تعریف «فصاحت» و «بلاغت» پرداخته می شود و سپس به بررسی سه عنوان « معانی و بیان و بدیع» می پردازد.

«علم معانی» تحت ۹ باب بیان می شود که عناوین این ۹ باب عبارت است از:

• باب اول: تقسیم سخن به خبری و انشائی
• باب دوم: حقیقت انشاء و خبر
• باب سوم: حالات مسند الیه
• باب جهارم: مسند و حالات آن
• باب پنجم: مطلف آوردن و مقید ساختن
• باب ششم: حالات متعلقات فعل
• باب هفتم: شناساندن قضر
• باب هشتم: وصل و فصل
• باب نهم: ایجاز٬ اطناب٬ مساوات

حتما بخوانید: فیلم آموزشی «صرف ساده»

در فصل دوم این کتاب که شامل توضیحات «علم بیان» است تحت ۳ بحش به این امر می پردازد:

1. باب نخست درباره ی تشبیه
2. باب دوم درباره ی مجاز
3. باب سوم درباره ی کنایه٬ تعریف و انواع آن

در قسمت پایانی این کتاب نیز به «علم بدیع» می پردازد و در دو فصل این علم را توضیح می دهد.

فصل اول در رابطه با محسّنات معنویّه می باشد که به ۳۶ نوع از این محسنات مانند: توریه٬‌ استخدام٬‌‌ استطراد٬ افتنان٬ طباق٬ مقابله٬ مراعات النظیر٬ ارصاد٬ ادماج و…. می پردازد.

فصل دوم و بخش پایانی این کتاب نیز در رابطه با آرایه های ادبی و محسنات لفظیه سخن می گوید که از جمله ی این آرایه ها می توان به مواردی چون: جناس٬ تصنیف٬ ازدواح٬ سجع٬ موازنه٬ ترصیع٬ تشریع و…. اشاره نمود.