منطق ۲ – اشکال قیاس اقترانی – جلسه ۳۵
اشکال قیاس اقترانی و شرایط اختصاصی این قیاس عناوینی هستند که در این جلسه به آن پرداخته خواهد شد.
فیلم آموزشی اشکال قیاس اقترانی (قسمت اول)
فیلم آموزشی اشکال قیاس اقترانی (قسمت دوم)
اگر قیاس اقترانی را به لحاظ ساختار بررسی نماییم به دو صورت می رسیم:
- قیاس اقترانی حملی
- قیاس اقترانی شرطی
اشکال قیاس اقترانی حملی:
- شکل اول: حد اوسط در این قیاس در صغری محمول است و در کبری موضوع.
- شکل دوم: در این قیاس حد اوسط در صغری و کبری٬ محمول است.
- شکل سوم: حد اوسط ما در صغری و کبری موضوع است.
- شکل چهارم: حد اوسط در صغری موضوع است و در کبری محمول.
هر کدام از اشکال بالا به ۴ دسته ی موجبه ی کلیه٬ موجبه ی جزییه٬ سالبه ی کلیه٬ سالبه ی جزییه تقسیم می شود. بنابراین ۱۶ دسته حاصل می آید که از بین این ۱۶ دسته٬ برخی عقیم هستند و برخی منتج به نتیجه می شوند.
در اینجا به طور مختصر شرایط انتاج اشکال قیاس اقترانی را بیان می داریم:
۱ـ شرایط عمومی:
الف) کلیت یکی از دو مقدمه.
ب) موجبه بودن یکی از دو مقدمه.
ج) تکرار حد اوسط.
د) اگر صغرا سالبه باشد٬ کبرا جزئیه نباشد.
ه) تکرار حد اصغر و حد اکبر در نتیجه.
شرایط اختصاصی اشکال قیاس اقترانی:
برای انتاج در هر کدام از اشکال قیاس علاوه بر رعایت شرایط عمومی باید شرایط اختصاصی رانیز رعایت نمایند. بنابراین شرایط اختصاصی این اشکال به صورت زیر می باش:
- شکل اول: موجبه بودن صغرا و کلی بودن کبرا
- شکل دوم: اختلاف دو مقدمه در کیف و (سلب و ایجاب) و کلی بودن کبرا.
- شکل سوم: موجبه بودن صغرا و کلی بودن یکی از دو مقدمه
- شکل چهارم: درباره شرایط این شکل بین صاحب نظران علم منطق اختلاف نظر وجود دارد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.