بدایه النحو – افعال مدح و ذم – جلسه ۵۴
افعال مدح و ذم ٬ افعال جامدی هستند که برای انشاء مدح یا ذم می آیند.
- انشائیه طلبی٬ مانند فعل أمر و نهی. مانند: «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ – هود ۱۱۲»
- انشائیه غیر طلبی مانند أفعال مدح و ذم و تعجب.
اما نکته ای که در اینجا مطرح است این است که افعال اخباری و انشائیه طلبیه در صرف بحث می شود و غیر طلبیّه در نحو بحث می شود.
ارکان افعال مدح و ذم:
- فعل مدح
- فاعل
- مخصوص به مدح و ذم
افعال مدح و ذم جامد و مفرد هستند و دائما به صورت مذکر می آیند و چنانچه فاعل آن ها و یا مخصوص به مدح و ذم این افعال اسم ظاهر مونث باشد٬ جایز است که تاء تأنیث به آن اضافه کنیم.
و فاعل این افعال مدح و ذم همیشه معرفه می باشد و مخصوص به مدح و ذم باید معرفه و یا نکره مختصه باشد و هنگامی که این مدح و ذم را می شناسیم می توانیم آن را از کلام حذف نماییم.
در بین نحاه اختلاف است که چه اعرابی را باید به مخصوص افعال مدح و ذم داد. بعضی از نحاه قائل به این نکته هستند که باید مرفوع شوند بنابر مبتدای مؤخر و جمله ی ماقبل خبر مقدم می شود. و بعضی دیگر گفته اند که «مخصوص افعال مدح و ذم» خبر برای مبتدای محذوف که ضمیر است و آن ضمیر به سوی فاعل بر می گردد.
پس بنابر قول اول٬ همه ی جمله٬ جمله ی اسمیّه خواهد بود و بنابر دیدگاه دوم٬جمله به دو قسمت جمله ی فعلیه و جمله ی اسمیّه تقسیم خواهد شد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.