بدایه النحو – معانی حروف عطف – جلسه ۴۸
حروف عطف از جمله «أم٬ إما٬ بل٬ لا ٬لکن» دارای معانی متفاوتی می باشد که این معانی حروف عطف به شرح زیر می باشد:
در ادامه ی بررسی معانی حروف عطف ٬ رسیدیم به حرف «أم». این کلمه بر دو نوع است.
- متّصله
- منفصله
أم متصله در دو مورد استعمال می شود:
- بعد از همزه ی تسویه. که معنایش همانند معنای واو می شود و دو جمله را بر هم عطف می کند. مانند:«سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ – بقره ۶»
- بعد از همره ی استفهام و آن هنگام که به وسیله ی همزه و «أم» از مشخص شدن چیزی سؤال شود که در این هنگام به معنای «أو» به کار می رود.مانند:«أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ – واقعه ۵۹»
أم منقطعه: این نوع أم به معنای «اضراب» به کار می رود اما در بیشتر اوقات همراه با این معنا٬ معنای استفهام نیز می دهد و جمله را بر جمله عطف می دهد. مانند:«قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِی الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکَاءَ – رعد ۱۶»
إمّا:
حکم را به یکی از معطوف هایش نسبت می دهد و از دیگر معانی حروف عطف «إمّا» (شک٬ ابهام ٬إباحه٬ تفضیل٬ تخییر) می باشد البته با شروط زیر:
- حرف «واو» قبل از آن ذکر شود.
- «إما» دیگری بر او مقدم شود و این «إما» قبل از معطوف علیه باشد. مانند: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا – انسان ۳» و یا «وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ – توبه ۱۰۶»
لا:
برای تثبیت کردن حکم برای ماقبل از خود و عدم حکم برای بعد از خود به کار می رود.و باید جمله ی مثبتی بر آن مقدم شود و حرف عاطفه ی دیگری در آن جمله نباشد. مانند: قام علیٌ لا عمروٌ.
فیلم آموزشی معانی حروف عطف (جلسه ۴۸)
سلام ، آیا کلا حرف عطف است؟