منطق ۱ – انواع مغالطه درونی ـ جلسه ۱۶
انواع مغالطه بسته به تعداد ارکان و شرایط انواع استدلال به دو دسته ی مغالطه درونی وبیرونی تقسیم می شود.
حتما بخوانید: دسترسی به تمام فیلمهای کتاب منطق ۱ (منتظری مقدم)
در گذشته آموختیم که مغالطه در صورت عدم رعایت نکردن یکی از شرایط لازم قیاس از لحاظ ماده یا صورت و یا ارکان قیاس٬ بوجود می أید.
بنابراین در اینجا از دو شکل استدلال مباشر و غیر مباشر بحث خواهیم کرد و به انواع مغالطه خواهیم رسید.
الف: استدلال مباشر
همانگونه که دانسته شد٬ استدلال مباشر از یک قضیه ساخته شده است.
بنابراین هرگونه خطا در این استدلال سبب مغالطه می شود.
مثلا نقیض موجبه ی کلیه٬ سالبه ی کلیه دانسته شود مانند: هر گردو گرد است و در نتیجه : هر گردی گردو است. و…
ب: استدلال غیر مباشر
قیاس
هر گونه خطا در ارکان و یا شرایط قیاس سبب ایجاد انواع مغالطه خواهد شد.
از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشکیل قیاس ار دومقدمه جدا از هم. برای نمونه در مثال:فقط انسان شاعر است.
هر شاعری حیوان است. بنابراین فقط انسان حیوان است؛ مقدمه ی ما از ترکیب دو قضیه زیر ساخته شده است.
قضیه ی ۱: انسان شاعر است. قضیه ی ۲: غیر انسان شاعر نیست.
- تکرار حد اوسط.
- اگر قیاس٬ اقترانی است شرایط مخصوص به هر شکل٬ و اگر استثنایی است٬ شرایط مخصوص به انفصالی و اتصالی در آن رعایت شود.
- شرایط مخصوص ماده قیاس در آن رعایت شود. مثلا از موادی که نباید در قیاس استفاده شود٬ استفاده کنیم.
- شرایط مخصوص به نتیجه رعایت شود.
اگر شرایطی که به لحاظ کم و کیف در نتیجه رعایت نشود موجب خطا خواهد شد.
مانند: هر شاعری انسان است. هر شاعری حیوان است. پس هر انسانی حیوان است.
در استقرا و تمثیل نیز مانند قیاس رعایت نکردن هر کدام از موارد و شرایط٬ سبب مغالطه خواهد شد.
مثلا در استقرای ناقص بدون تکرار مشاهده و یا مشاهده موارد اندک یک حکم کلی بیاوریم. و…
در ادامه با این مغالطه أشنا خواهید شد.
برای مشاهده این جلسه میتوانید فیلم آموزشی زیر را مشاهده نمایید:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.