منطق ۱ – جدل – جلسه ۱۸

جدل در استدلال و حجت نقش بسزایی دارد و آموختن این فن به دلایل زیر بسیار کارگشا خواهد بود:

1. درست نبودن مدعای شخص و در نتیجه عدم امکان اقامه برهان.
2. دشوار بودن فهم برهان برای توده مردم.
3. تناسب نداشتن فهم برهان با نوآموزان یک رشته.
4. عجز مستَدِل برای اقامه برهان.

این فن در لغت به معنای ستیزه جویی در گفتار به کار می رود که غالبا به کینه و حسد منجر می شود و در اصطلاح منطقی «بکارگیری مقدمات مسلم و یا مقدمات مشهور در گفتار برای قبول یا رد مطلب مورد نظر».

جدل با قیاس دارای ۳ تفاوت عمده می باشد:

1. مقدمات برهان یقینی است اما مقدمات جدل از مشهورات و مسلمات می باشد.
2. جدل حتما میان دو شخص است اما برهان گاهی برای خود شخص اتفاق می افتد.
3. برهان به صورت قیاس است و جدل به صورت اسقرا و تمثیل.

و از ارکان آن عبارتست از:

• سایل و مجیب
• وضع
• موضع

مبادی اولیه ی جدل مشهورات و مسلمات می باشند و برای تجهیز شدن به این فن می بایست به ابزارهای زیر مسلط شد:

1. آگاهی از انواع مشهورات مانند اخبار سیاسی و اجتماعی و …
2. شناخت اصطلاحات و واژه های علوم مختلف
3. توانایی اشتراک و اختلاف بین امور مختلف

در جدل باید به یک سری از آداب و قوانین پایبند باشید که از جمله ی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرهیز از هر گونه تمسخر و دشنام
• بکار گیری عبارات زیبا و پرهیز از استفاده ی الفاظ رکیک
• رعایت کمال ادب و احترام
• قاطعیت در بیان مطالب مورد نظر
• استفاده درست و به موقع از أیات و روایات و…
• ندادن فرصت بیش از حد به طرف مقابل برای تفکر و جولان در گفتار
• پرهیز از بحث با افراد معاند و ریاست طلب و بداخلاق

و…..

در ادامه با این مبحث آشنا خواهید شد.

برای مشاهده این جلسه می‌توانید فیلم آموزشی زیر را مشاهده نمایید:

فیلم آموزشی جلسه ۱۸(جدل)