فایل صوتی وقف (لمعه)

از صدقات جاریه ای که بعد از مرگ انسان هم آثار خیر آن برای انسان ادامه دارد و ثبت می شود، وقف است.مصنف کتاب لمعه هم باب وقف را به عنوان یکی از عقود اسلامی در کتاب خود بحث می کند و ما هم به خاطر فهم بهتر این قسمت از لمعه صوت های باب وقف را برای دانلود شما مخاطب عزیز قرار داده ایم

فایل صوتی باب وقف لمعه

باب وقف در لمعه

در ابتدای باب وقف مصنف وقف را تعریف می کند و می فرماید در وقف حیوان شیر و پشم حیوان هم داخل در وقف می باشد و هنگامی که وقف تمام شد نمی توان مال موقوفه را پس گرفت.
سپس در ادامه شروط وقف و واقف و موقوف علیه را بیان می کند و درباره وقف بر مساجد بحث می کند.
در پایان بحث ها هم مواردی را تحت عنوان (مسائل) بیان می کند و ۵ مسئله را بیان می کند که در سرفصل های باب وقف می آید.

سر فصل های باب وقف در لمعه

•  هو تحبیس الاصل
• و یدخل فی وقف الحیوان لبنه و صوفه
• و اذا تم الوقف لم یجز الرجوع فیه
• و شرطه مضافا الی ماسلف التنجیز
• و شرط الموقوف ان یکون عینا
• و وقف المشاع جائز کالمقسوم
• و شرط الواقف الکمال
• و شرط الموقوف علیه وجوده و صحه تملکه
• و الوقف علی المساجد و القناطر فی الحقیقه وقف علی المسلمین
• و الشیعه من شائع علیا ع
• و هناا مسائل( الاولی نفقه العبد الموقوف و الحیوان – الثانیه لو وقف فی سبیل الله – الثالثه اذا وقف علی اولاده – الرابعه اذا وفف مسجدا لم ینفک وقفه – الخامسه اذا اجر البطن الاول الوقف ثم انقرضوا)

وقف چیست؟

از اهمیت صدقه دادن، در کلام  معصومین علیهم السلام مطالب زیادی به ما رسیده است.مثلا امام علی علیه السلام در باب اهمیت صدقه فرموده اند: کَفِّروا ذُنوبَکُم وَ تَحَبَّبوا اِلى‏ رَبِّکُم بِالصَّدَقَهِ وَ صِلَهِ الرَّحِمِ؛(با صدقه دادن و صله رحم، گناهان خود را محو و خود را محبوب پروردگارتان نمایید)
صدقه دادن فقط پرداخت درهم و دینار به مستحق نیست، بلکه مصادیق زیادی دارد. یکی از کاملترین مصادیق صدقه، وقف کردن است که به عنوان صدقه ای جاریه تا زمانی که وقف باقی است می باشد.
طبق احادیث معصومین علیهم السلام، به موجب صدقه دادن، اصل مال انسان ثابت می ماند و منفعت آن نصیب پرداخت کننده ی آن می شود و جه منفعتی بالاتر از منفعت وقف که تا مدت های طولانی حتی بعد از مرگ ممکن است ادامه داشته باشد.

وقف در لغت

معنای لغوی وقف عبارت است از: حبس کردن و منع کردن

وقف در اصطلاح و شرع

اما در اصطلاح و شرع عبارت است از: حبس کردن مال و جاری کردن منفعت آن بدون اینکه عوضی دریافت شود.
با حبس شدن مال، امکان خرید و فروش یا انتقال مال از بین می رود ولی منافع آن برای کسانی که مال برای آنها وقف شده است مباح است و می توانند از آن استفاده کنند.

وقف در اسلام

در قرآن به طور صریح کلامی از وقف به میان نیامده است اما آیات زیادی هستند که درباره صدقه و بخشیدن مال و احسان و هبه کردن می باشند و وقف هم نمونه بارز احسان و صدقه دادن است.
مثلا در آیه ۴۶ سوره کهف آمده است: وَالباقِیاتُ الصّالِحاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَواباً وخَیرٌ أمَلاً (مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگی دنیا هستند، ولی اعمال شایسته پایدار نزد پروردگارت از جهت پاداش بهتر و از لحاظ امید داشتن به آنها نیکوتر است)
  روایات زیادی در این باره وجود دارد.
برای نمونه در روایتی از امام صادق علیه السلام در باره قطعه زمینی که پیامبر از غنیمت جنگی به علی علیه السلام بخشیده بود آمده است که حضرت علیه السلام در این زمین چاهی حفر و بعد از رسیدن به آب، آن قطعه زمین را برای در راه ماندگان و حجاج وقف می کند و فرمود این ملک را وقف کردم و قابل فروختن وبخشیدن و به ارث گذاشتن نیست (لاتُباعُ و لاتُوهَبُ و لاتُورَثُ)

انواع وقف

وقف با توجه به اعتبارهای مختلف تقسیم بندی های گوناگونی دارد:

• اگر زمان را در آن دخالت دهیم به دو بخش تقسیم می شود:

وقف منقطع ( اگر مالی برای افراد خاص و مدتی خاص وقف شود آن وقف را منقطع می گویند مثلا زمینی را برای مدت ۱۰ سال وقف فرزند خودش  می کند)

وقف موبد یا دائمی ( دراینگونه وقف زمان مطرح نیست و برای همیشه مالی برای کسی وقف می شود)

• اگر موقوف علیهم را در نظر بگیریم به دو بخش تقسیم می شود:

وقف خاص ( که وقف  برای گروهی معین و خاص صورت گرفته است مثلا وقف برای دانشجویان)

وقف عام (که وقف به صورت عام صورت می گیرد و محدود به گروه خاصی نیست مثلا وقف شده برای فقرا)

• اگر منفعت آن را در نظر بگیریم به دو بخش تقسیم می شود:

وقف انتفاع ( واقف هدف مادی ندارد و دنبال منفعت مادی نیست مثل ساخت مسجد)

وقف منفعت ( واقف هدف مادی دارد و دنبال درآمدی هست تا در مورد خاصی هزینه کند)

ارکان وقف

وقف دارای ۴ رکن است که عبارتند از:

1. صیغه وقف ( الفاظی که با آن عقد وقف انجام می شود)
2. واقف ( کسی که مال خود را برای انجام عقد وقف بدون عوض می بخشد)
3. موقوف علیهم ( فرد یا افرادی که مال برای آنها وقف می شود)
4. مال موقوفه ( مالی که وقف می شود)

شرایط وقف

• وقف باید با صیغه ای انجام شود که به معنای وقف نزدیک باشد اگرچه با هر زبانی باشد.
• وقف باید دائم باشد
• مورد وقف باید تحویل داده شود لذا اگر واقف قبل از تحویل مال موقوفه بمیرد عمل وقف انجام نگرفته و مال به ورثه میت برمی گردد.
• وقف باید منجز و قطعی باشد نه مبتنی بر شرط و شروطی.

شرایط واقف

• باید دارای اهلیت شرعی و قانونی که عبارت است از بلوغ و عقل و قصد داشتن و راضی بودن می باشد.
• واقف باید مالک عین موقوفه باشد.

 شرایط موقوف علیهم

• در حال عقد وقف، موقوف علیهم باید موجود باشد لذا وقف برای کسانی که هنوز متولد نشده اند صحیح نیست.
• موقوف علیهم باید معین باشد لذا وقف بر گروهی یا افرادی بدون خصوصیات مشخص صحیح نیست.
• موقوف علیهم باید صلاحیت تملک داشته باشد یعنی بتواند مالی را تملک کند.

شرایط عین موقوفه

• موقوفه باید حتما عین باشد لذا وقف کردن منفعت مالی، صحیح نیست
• عین موقوفه برای واقف و از املاک او باشد
• با باقی گذاشتن عین موقوفه بتوان از آن کسب منفعت کرد و نفع برد

تولیت و متولی

تولیت به معنای اداره کردن است. هر موقوفه ای نیاز به کسی دارد تا به آن رسیدگی کند و آن را اداره کند.به کسی که عهده دار این وظایف است متولی می گویند.