بدایه النحو – عطف نسق و حروف عطف – جلسه ۴۷
عطف نسق تابعی است که بوسیله ی یکی از حروف عطف بین خودش و متبوعش قرار می گیرد. این حروف عطف عبارت است از:
الواو٬ الفاء٬ ثمَ٬ حتّی٬ أو٬ أم٬ إمّا٬ بل٬ لا٬ لکن
معانی حروف عطف و احکام آن ها:
۱) الواو:
این حرف در معنای مطلق جمع بین معطوف و معطوف علیه بکار می رود. مانند:«کَذَلِکَ یُوحِی إِلَیْکَ وَإِلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ – شوری ۳»
۲) الفاء:
معنای آن جمع ترتیبی بین معطوف و معطوف علیه می باشد که این جمع به صورت پشت سرهم می آید.مانند:«الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ – انفطار ۷»
البته غالبا در جاییکه معطوف ما جمله یا صفت باشد همراه با عطف بودن یک معنای سببیت نیز از «فاء» برداشته می شود. مانند:«لَآکِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ لَآکِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ فَشَارِبُونَ عَلَیْهِ مِنَ الْحَمِیمِ – واقعه ۵۲-۵۴»
۳) ثمّ:
از دیگر حروف عطف ٬ حرف ثم می باشد که به معنای جمع ترتیبی البته با مهلت می باشد.مانند:«فَإِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَهٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَهٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَهٍ – حج ۵»
۴) حتّی:
به معنای جمع الغایی(یعنی جمع بین معطوف و معطوف علیه است همراه با دلالت حکم معطوف علیه از جهت بلندی و پستی) به کار می رود.
و برای معطوف این حرف ۳ خصوصیت ذکر می شود:
- معطوف آن اسم ظاهر است و ضمیر نمی آید و هیج گاه جمله نمی باشد.
- معطوفش یا بعضی از معطوف علیه است یا جزیی از أجزای آن.
- معطوفش انتهای زیادت یا نقصان ماقبل را می رساند.
۵) أو:
أو در جمله این معنا را می رساند که حکم به یکی یا همه ی متعاطفین یا متعاطفات٬نسبت داده می شود. و در موارد زیر بکار می رود:
- شک
- ابهام
- تخییر
- اباحه
- تقسیم
- انتهاء غایت
فیلم آموزشی عطف نسق و حروف عطف (جلسه ۴۷)
ممنونم شما هستم..