جواهر البلاغه – علم معانی – جلسه ۶

علم معانی و موضوع و فایده ی آن چیست؟

فیلم آموزشی علم معانی

تعریف علم معانی:

علم معانی به اصول و قواعدی گفته می شود که بوسیله ی آن ها حالت های کلام عرب که مقتضای حال است شناخته می شود به گونه ای که سخن با هدف ایراد آن متناسب گردد. برای مثال اگر مقام و حال مخاطب «ذکاوت و باهوشی» باشد٬ در اینجا مقتضای حال «ایجاز» است و کلام موجز در اینجا بلیغ می باشد.

موضوع علم معانی:

محل بحث در ابن علم «لفظ عرب در جهت افاده ی معنای ثانوی که مقصود متکلم است» می باشد.نکته ای که در اینجا مطرح است این است که «افاده ی معنای ثانوی» در مقابل «اصل معنا» می باشد.

«اصل الفاظ» یعنی معنایی که از ترکیب و الفاظ فهمیده می شود. مثلا می گوییم: «إن زید قائم». از این ترکیب و الفاظ تأکید قیام زید فهمیده می شود یعنی زید قطعا ایستاده است.

فایده ی علم معانی:

در این علم دو فایده دیده می شود. اولین موردی که می توان به آن اشاره نمود٬شناخت اعجاز قرآن می باشد که با این دانستن این علم میسر می شود. دومین مورد از فواید علم معانی٬ آگاهی به اسرار بلاغت عرب در شعر و نثر و کلام عرب می باشد که البته قسمت عمده ی آن فهم درست روایات و دعاهای وارده از اهل بیت علیهم السلام می باشد.

لازم به ذکر است که پدید آورنده ی این علم عبدالقاهر جرجانی می باشد که این رای طبق نظر مولف می باشد.
منابع علم معانی نیز مانند سایر علوم ادبی مثل صرف و نحو و… از قرآن٬ حدیث و کلام فاخر عرب می باشد. و همانطور که در سایر علوم ما از قرائن و کلام ادب٬ قواعدی را استخراج می نمودیم٬ در اینجا نیز از همین کلام عرب و گفتارهای ایشان٬ این علم را تدوین کرده ایم.
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.