گناهان کبیره

هر عملی که مخالف برنامه عملی اسلام برای رسیدن بشر به سعادت اخروی و دنیوی باشد و رضایت و اراده ی الهی به آن تعلق نگرفته باشد، گناه نامیده می شود.
یکی از اقسام گناه، گناهان کبیره می باشد.

گناه چیست؟

از آنجایی که اسلام برنامه ی خاصی برای رسیدن بشر به سعادت دنیوی و اخروی دارد، لذا قوانین و اصولی را هم برای رسیدن به این مقصد مهم، تدوین و تعیین کرده است.
ما برای رسیدن به این مقصد نهایی باید تابع دستورات اسلام و پیرو قوانین آن باشیم.
تمامی این برنامه ها در راستای رسیدن بشر به این مهم و نوعی روشنایی صورت و سیرت است. هر عملی که با این برنامه های الهی مخالف باشد و باعث سیاهی و تاریکی درون انسان شود و خارج از چهارچوب تعریف شده الهی باشد گناه است و خداوند به این اعمال رضایت ندارد و اراده ی الهی به آن تعلق نگرفته است.
به این اعمال بشر که با قوانین الهی در تضاد است و خداوند به آن رضایت ندارد اصطلاحا گناه گفته می شود.

گناه در لغت

در لغت نامه ی دهخدا در معنی گناه آمده است: بزه، نافرمانی، جرم
به گناه در عربی هم ذنب و معصیت و اثم گفته می شود

گناه در اصطلاح

هر کاری که مخالف امر الهی و خواست او باشد هر چند کوچک باشد گناه نامیده می شود.

گناهان کبیره چیست؟

تمامی گناهان دارای آثار سوء اخروی و دنیوی می باشند و برای آنها مجازات در نظر گرفته شده است و هر چند کوچک باشند بزرگ شمرده می شوند.
اما تقسیم آن به کبیره و صغیره در واقع ناشی از سنجش این دو گناه نسبت به همدیگر است و آیات و روایات زیادی بر نهی از عمل به گناهان وارد شده است اما برای بعضی از گناهان به روشنی وعده ی دوزخ و آتش داده نشده است.
اما برای بعضی از گناهان در قران و روایات اهل بیت علیهم السلام به وضوح وعده ی آتش و دوزخ داده شده است که به این گناهان، گناهان کبیره گفته می شود.

اقسام گناه

بر اساس آیات قرآن، گناه به دو قسمت تقسیم می شود که عبارتند از:

1. گناهان کبیره
2. گناهان صغیره

گناهان کبیره از زبان استاد قرائتی

معیار کبیره بودن یک گناه

گناهان باعث دوری انسان از قرب الهی و نزدیک شدن او به تاریکی و روح شیطانی می شود تا آنجا که با ادامه ی این گناهان تمام نور وجود او از بین می رود و شیطانی مجسم می شود که نمونه های آن را در تاریخ دیده ایم.
معیار برای اینکه یک گناه را از کبائر به حساب بیاوریم یا از صغائر، به شدت قبح آن بر می گردد.
شدت قبح آین گناهان به حدی است که خداوند در قرآن و اهل بیت علیهم السلام برای مرتکبین آن، وعده ی آتش جهنم و دوزخ داده اند.

ملاک کبیره بودن گناه از نظر امام خمینی رحمه الله

حضرت امام خمینی رحمه الله علیه ملاک هایی را برای کبیره بودن یک گناه ارائه می دهد که بیان می کنیم.

• آن دسته از گناهان که در قرآن و روایات برای مرتکبین آن وعده ی آتش داده شده است
• دارای نهی شدید از طرف شرع باشد
• از نظر عقلی، آن گناه، گناه کبیره باشد.
• متدینین آن گناه را گناه کبیره بدانند.
• پیامبر یا امامی تصریح کرده باشد که آن گناه از گناهان کبیره است.

آثار گناهان کبیره

با انجام دادن این گناهان، انسان از فاسقین به شمار می رود و از عادل بودن خارج می شود و نباید پشت سر او نماز خواند و اگر در دادگاهی شهادت بدهد، شهادتش مورد قبول واقع نمی شود.
اگر چنین کسی از گناهانش توبه کند و این امر برای دیگران به اثبات برسد می توانند به او اقتدا کنند و شهادتش مورد قبول می شود.
برای این گناهان به خلاف گناهان صغیره وعده ی دوزخ و آتش داده شده است.

گناهان کبیره در اسلام

در اسلام بسیاری از گناهان را از گناهان کبیره محسوب کرده اند به طوری که تعداد آنها به حدود چهل گناه و در بعضی روایات تا هفتاد گناه می رسد.

گناهان کبیره در قرآن

در قرآن هم این اصطلاح به کار رفته است که به بعضی از آیات اشاره می کنیم.
در آیه ۳۱ سوره نساء آمده است (إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَنُدْخِلْکُمْ مُدْخَلًا کَرِیمًا)
(اگر از گناهان بزرگی که از آنها نهی می شوید دوری کنید، گناهان کوچکتان را از شما محو می کنیم، و شما را به جایگاهی ارزشمند و نیکو وارد می کنیم.)
در آیه ۳۲ سوره نجم هم آمده است : (الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ۚ إِنَّ رَبَّکَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَهِ )
(کسانی که از گناهان بزرگ و زشت کاری ها جز لغزش های کوچک دوری می کنند [مورد آمرزش اند] یقیناً آمرزش پروردگارت گسترده و وسیع است(.

گناهان کبیره در روایات

روایات مختلفی در باب گناهان کبیره از اهل بیت علیهم السلام وارد شده است که در برخی روایات تعداد آن را ۷ و در برخی دیگر ۲۰ و در برخی ۴۰ و حتی در برخی دیگر از روایات تا ۷۰ مورد ذکر کرده اند.
عبید بن زراره نقل میکند که بر اساس پرسشی که از امام صادق علیه السلام کردم، حضرت فرمودند که در نوشته های حضرت علی تعداد گناهان کبیره ۷ مورد ثبت شده است.

فهرست انواع گناهان کبیره

بر اساس اختلاف در بیان تعداد گناهان کبیره در روایات ۴۰ مورد از مواردی که از گناهان کبیره شمرده شده اند را بیان می کنیم:

• شرک ورزیدن به خدا
• نا امید شدن از رحمت خداوند
• خود را ایمن دانستن از مکر و عذاب الهی
• آزار والدین
• قتل انسان بی گناه
• خوردن مال یتیم
• فرار از جهاد و جنگ
• ربا خواری
• سحر و جادو کردن
• زنا کردن
• لواط کردن
• تفخیذ
• استمنا کردن
• قذف
• دروغ
• دروغ به خدا و پیغمبر و ائمه معصومین علیهم السلام
• تهمت زدن
• غیبت کردن
• پرداخت نکردن زکات
• شراب خوردن
• ترک کردن نماز
• پیمان شکستن
• قطع کردن رحم
• دزدی کردن
• کتمان کردن شهادت
• شهادت ناحق دادن
• قمار کردن
• خوردن گوشت سگ و خوک و حیواناتی که به صورت شرعی ذبح نشده اند
• کم فروشی کردن
• مهاجرت کردن به مکانی که در آنجا امکان انجام واجبات شرعی نباشد
• کمک کردن به ظالم در ظلمش
• اعتماد داشتن به کمک و پشتیبانی ظالم
• نپرداختن حق الناس
• اسراف کردن
• خیانت کردن در امانت
• سخن چینی کردن
• لهو و لعب کردن
• سبک شمردن حج
• اصرار بر گناهان کوچک
• حسادت

آیا گناهان کبیره بخشیده می شوند؟

ما برای بخشیده شدن گناه تا آخر عمر فرصت داریم و راههایی هم برای بخشیده شدن گناهان وجود دارد که عبارتند از:

• اگر گناه ما در مورد حق الله باشد باید عزم جدی بر ترک و جبران آن داشته باشیم و کارهایی مثل واجبات را که انجام نداده ایم، اگر فرصت انجام مجدد آن ( مثل قضا کردن نماز و روزه فوت شده) وجود دارد باید جبران کنیم.
• اما بعضی از موارد مربوط به حق الناس می باشد که فقط پشیمانی بر ترک آن کفایت نمی کند و حق مردم هم باید ادا شود یا صاحب حق او را حلال کند.

بزرگ ترین گناه کبیره

فرد مسلمان معتقد است که خداوند یکی است و شریکی ندارد.
اگر کسی برای ذات مقدس الهی شرکی قائل شود از توحید خارج شده است و این عمل بزرگ ترین گناه کبیره است.
مفسیرین بر اساس آیه ی ۴۸ سوره نساء که خداوند فرموده است ( إِنَّ اللَّـهَ لَا یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِکَ لِمَن یَشَاءُ )( مسلماً خدا اینکه به او شرک ورزیده شود نمی آمرزد، و غیر آن را برای هر کس که بخواهد می آمرزد. و هر که به خدا شرک بیاورد، مسلماً گناه بزرگی را مرتکب شده است ) معتقدند که شرک بزرگ ترین گناه است و اگر خداوند این گناه را ببخشد، سایر گناهان را می بخشد.