بدایه النحو – احکام فاعل و نائب فاعل – جلسه ۱۳

از اولین مرفوعاتی که در درس نحو درباره ی ان بحث می شود٬ بحث فاعل و نائب فاعل و احکام پیرامون این دو می باشد.

حتما بخوانید: فیلم آموزشی بدایه النحو

فاعل اسمی است که فعل تام معلوم مقدم به آن اسناد می دهد. و به صورت اشکال زیر ظاهر می شود:

  1. اسم ظاهر صریح
  2. اسم ظاهر موول
  3. ضمیر متصل مستتر
  4. ضمیر متصل بارز
  5. ضمیر منفصل

احکام فاعل :

  • فاعل مرفوع است
  • اگر فاعل اسم ظاهر باشد و به صورت مثنی و یا جمع باشد به عاملش علامت های مثنی و جمع اتصال نمی یابد

نائب فاعل عبارتست از اسمی است که فعل مجهول به آن اسناد می دهد و جایگزین فاعل شده است.

احکام نائب فاعل :

نائب فاعل در همه ی احکامش از فاعل نیابت می کند٬ مانند اعراب و عدم جواز تقدیم فاعل بر عامل خود و واجب بودن مطابقت عامل از نظر مذکر بودن و مونث بودن.

الفاظی که نیابت می کنند از فاعل:

۱) مفعول به. مانند (وَلَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَهٌ وَلَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ). فایده ی این مفعول این است که هنگامی که فعل ما دو مفعولی و یا سه مفعولی باشد٬ یکی از مفاعیل به عنوان نائب فاعل می شود و مرفوع می شود و باقی مفعول به ها٬ به همان اعراب مفعول به باقی می مانند.

۲) مصدر(مفعول مطلق): مانند(فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَهٌ وَاحِدَهٌ-الحاقه ۱۳)

حتما بخوانید: فیلم آموزشی کتاب نحو مقدماتی

۳) جار و مجرور: مانند (فَإِذَا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ-فَذَلِکَ یَوْمَئِذٍ یَوْمٌ عَسِیرٌـالمدثر ۸و۹) نکته ای که دراینجا وجود دارد این است که نائب فاعل مجرور هنگامی که مونث است٬ فعلش علامت تانیث نمی گیرد. مانند؛ «ذُهِبّ بها»

۴) ظرف (مفعول فیه): مانند کلام امام صادق(علیه السلام) :«انما یُصام یومُ الشکِّ من شعبان»

نکته: اسم مفعول از نظر عمل٬ مانند فعل مجهول است. مانند:« ذَلِکَ یَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ – هود ۱۰۳»

فیلم آموزشی احکام فاعل و نائب فاعل (جلسه ۱۳)

 

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.