بدایه النحو – ادات استفهام – جلسه ۵۸
ادات استفهام مانند «من٬ ما و…» ادات مخصوصی هستند که بوسیله ی آن ها از مخاطب یا شخص دیگر طلب فهم می شود.
این ادات اسفهام بر دو نوع استعمال می شود:
- ادات اسمیه که شامل دو قسم است:
- ادات اسمیه معرب که شامل «أیُّ» می شود.
- ادات اسمیه مبنی که شامل «مَن٬ ما٬ ماذا٬ أینَ٬ متی٬ ایان٬ کم٬ کیف٬ انی» می شود.
- ادات حرفیه. شامل «أ و هل» می شود.
معنا و احکام ادات استفهام
۱. همزه:
برای مطلق استفهام به کار می رود٬ خواه این استفهام تصوری باشد و خواه تصدیقی باشد و بر دو جمله وارد می شود٬ جمله مثبت باشد یا منفی فرقی نمی کند.مانند:«أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ – انشراح ۱»
گاهی این همزه با توجه به اینکه قرینه ای در کلام وجود دارد حذف می شود مانند:«قَالُوا إِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ کُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِینَ-قَالَ نَعَمْ وَإِنَّکُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ – اعراف ۱۱۳ و۱۱۴»
۲. هل:
این ادات استفهام برای استفهام از نسبت به کار می رود و اختصاص به استفهام تصدیقی دارد و بر جمله ی مثبت داخل می شود.مانند:«هَلْ وَجَدْتُمْ مَا وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا قَالُوا نَعَمْ – اعراف ۴۴» و گاهی در معنای مجاز(غیر از معنای استفهام) به کار می رود. مانند:«هَلْ جَزَاءُ الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ – الرحمن ۶۰»
۳. مَن:
برای استفهام از عاقل یا نازل منزله ی عاقل است بکار می رود. مانند:«مَنْ رَبُّکُمَا یَا مُوسَى – طه ۴۹» و در مواردی نیز در غیر از معنای استفهام به کار رفته است. مانند:«مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ – آل عمران ۱۳۵»
۴. ماذا و ما:
این ادات استفهام برای استفهام از غیر عاقل به معنای «هر چیزی» به کار می رود.
۵. متی و ایان:
برای استفهام از زمان بکار می رود.
۶.کم:
این ادات استفهام برای استفهام از عدد بکار می رود.
۷.کیف:
برای استفهام از حالت چیزی بکار می رود.
۸. أنّی:
این ادات استفهام نیز برای استفهام از حالت و زمان و مکان بکار میرود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.