جواهر البلاغه – استفهام – جلسه ۱۲
یکی از موارد جمله ی انشائی٬ استفهام می باشد که آن را توضیح خواهیم داد.
فیلم آموزشی استفهام
دانستیم که انواع جمله ی انشایی طلبی عبارت بود از:
- امر
- نهی
- استفهام
- تمنا
- ندا
جملات امری را در جلسه ی گذشته توضیح دادیم. در این جلسه راجع به نهی و استفهام سخن خواهیم نمود.
نهی عبارت است از خودداری کردن از امری به صورت استعلاء و الزام. مانند اینکه پدری به فرزندش می گوید: آب نخور. در این جمله هم استعلاء وحود دارد و هم الزام.
بر خلاف فعل امر که ۴ صیغه برای ساختنش وجود داشت٬ در نهی تنها یک صیغه برای ساختنش وجود دارد و آن هم «مضارع مقرون به لام ناهیه» می باشد.
گاهی اوقات پیش می آید که صیغه ی نهی از معنای اصلی خود خارج می شود و معانی دیگری می دهد که این معنا را با توحه به سیاق جمله و قرائن جمله می توان دریافت. مانند:
- دعاء. مانند «ربنا لا تواخذنا ان نسینا»
- التماس.
- ارشاد. مانند «لا تسئلو عن اشیاء…»
- دوام.
- بیان عاقبت. مانند «ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله …»
- یاس.
- تمنی. مانند «یا لیل طل یا نوم ظل یا صبح قف لا تطلع»
- تهدید.
- کراهت. مانند «لا تلتفت و أنت فی الصلوه»
- تحقیر.
استفهام عبارت است از طلب علم به چیزی که قبلش مجهول بوده و می خواهیم آن را معلوم نماییم. ادات استفهام عبارت است از:
- همزه
- هل
- ما
- متی
- ایّان
- کیف
- أین
- أنی
- کم
- أیّ
ادات استفهام بر حسب یک جمله ی انشایی طلبی به ۳ قسم تبدیل می شود:
- بعضی از این ادات هم طلب تصور کند و هم طلب تصدیق. مانند همزه
- بعضی از دیگر از این ادات فقط طلب تصدیق می کنند. مانند: هل
- بعضی دیگر نیز فقط طلب تصور می کنند. مانند: متی٬ ما٬…
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.