بدایه النحو – افعال القلوب – جلسه ۱۸

به افعالی که بر سر جمله ی اسمیه وارد می شوند و پس از آکه فاعل گرفتند٬ مبتدا و خبر را بنابر مفعولیت “نصب” می دهند، افعال القلوب می گویند.

حتما بخوانید: فیلم آموزشی بدایه النحو

اقسام و معانی افعال القلوب :

  1. افعال وَجَدَ٬ ألفی٬ دریٰ٬ تَعَلَّم در معنای یقین بکار می روند.
  2. افعال جَعَلَ٬ حَجیٰ٬ زَعَمع٬ عدَّ٬ هَبْ در معنای گمان و ظن استفاده می شوند.
  3.  افعال عَلِمَ و رأی که هم در معنای یقین و هم در معنای گمان به کار می روند اما بیشتر در معنا یقین مورد استفاده قرار می گیرند.
  4. افعال ظَنَّ و حَسِبَ و خالَ که به معنی یقین و گمان است ولی بیشتر به معنای یقین کاربرد دارد. مانند: (إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آبَاءَهُمْ ضَالِّینَ-صافات ۶۹) – (وَجَعَلُوا الْمَلَائِکَهَ الَّذِینَ هُمْ عِبَادُ الرَّحْمَنِ إِنَاثًا-زخرف ۱۹) -(فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْکُفَّارِ – ممتحنه ۱۰) – (وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ – ابراهیم ۴۲)

جزوه نموداری کتاب «الفوائد الصمدیه»

احکام افعال القلوب :

  • باطل شدن و لغو عمل این افعال هنگامی که بین دو مفعول واقع شوند ویا مؤخر از اندو بیاید جایز است چه به صورت لفظی و چه به صورت محلی.
  • تعلیق عمل این افعال هنگامیکه بعداز افعال قلوب الفاظ صدارت طلب بیاید واجب است.( لَقَدْ عَلِمْتَ مَا هَؤُلَاءِ یَنْطِقُونَ-انبیاء ۶۵) – (لِنَعْلَمَ أَیُّ الْحِزْبَیْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَدًا – کهف ۱۲)
  • حذف دو مفعول و یا یک مفعول افعال قلوب در صورت وجود قرینه جایز می باشد. (وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْرًا لَهُمْ – آل عمران ۱۸۰)
  • می توان دو حرف (أنْ و أنَّ) به همراه معمولشان را جایگزین دو مفعول افعال قلوب قرار داد. (أَیَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَنْ یُتْرَکَ سُدًى – قیامه ۳۶) – ۰وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ – بقره ۲۰۳)

در آخر به چند تنبیه پیرامون افعال قلوب اشاره می کنیم:

  1. همه ی افعال قلوب به طور کامل صرف می شوند به غیر از هب و تعلم.
  2. فاعل و مفعول اول در همه ی افعال قلوب می تواند به صورت ضمیر بیاید البته به غیر از هب و تعلم.

 

 

فیلم آموزشی افعال القلوب (جلسه ۱۸)

 

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.