فایل صوتی عاریه (لمعه)

وقتی مال خودمان را در اختیار دیگران قرار می دهیم ممکن است به چند صورت باشد و در قالب چند عقد انجام شود.از جمله ی این عقود، عقد عاریه است که در آن مال خودمان را برای استفاده دیگران در اختیار آنان قرار می دهیم.
از دیگر بحث های کتاب لمعه، بحث عاریه است که در این کتاب درباره آن بحث شده است و ما هم فایل های صوتی باب عاریه را از استاد سید حسین هاشمیان برای دانلود شما مخاطب گرامی قرار داده ایم.

فایل صوتی باب عاریه لمعه

باب عقد عاریه در لمعه

مصنف در باب عاریه ابتدا آن را تعریف می کنند و می فرماید برای ایجاب و قبول الفاظ خاصی نیاز ندارد.طرفین هم باید شرایط عمومی تکلیف را دارا باشند و مالک می تواند هر وقت خواست به مستعیر مراجعه کند و تا ضمانی که کوتاهی نکرده است ضامن نیست.
سپس می فرماید که اگر مستعیر ادعا کند که مال عاریه گرفته شده تلف شده باید سوگند بخورد.

سرفصل های عقد عاریه در لمعه

• و لا حصر
• و یجوز له بیع غروسه و ابنیته
• و یضمن العاریه باشتراط الضمان
• و لو ادعی المستعیر التلف حلف
• و لو ادعی الرد حلف المالک
• و لا یجوز للمستعیر اعاره العین المستعاره
• و ولو شرط سقوطه مع التعدی او التعدی او التفریط

معنای عاریه

عاریه در لغت

در فرهنگ فارسی عمید آمده است عاریه هر چیزی است که کسی آن را از دیگری برای بهره بردن موقت می گیرد و پس می دهد.
این واژه منسوب به (عار) است.چون گرفتن چیزی از دیگران نوعی عار و ننگ است.

عاریه در فقه و اصطلاح

اما در اصطلاح فقه، عاریه عبارت است از مالی که شخصی آن را بدون اجرت در اختیار دیگری قرار می دهد تا بهره ببرد و استفاده کند.

ارکان عقد عاریه

 عقد عاریه سه رکن دارد که عبارتند از:

1. معیر(عاریه دهنده): کسی که مال خود را برای استفاده دیگری می دهد.
2. مستعیر(عاریه گیرنده): کسی که مال را از دیگری(عاریه دهنده) می گیرد تا از آن استفاده کند.
3. عین مستعاره(مال عاریه داده شده): مالی که عاریه دهنده به عاریه گیرنده می دهد.

وظایف عاریه گیرنده

• عاریه گیرنده باید از مال عاریتی نگهداری و محافظت کند تا زمانی که مال را به مالکش برگرداند.
• از مال مورد عاریه استفاده متعارف بکند و در استفاده از آن افراط نکند.
• عاریه گیرنده نمی تواند بدون اجازه عاریه دهنده مال عاریتی را به شخص سومی عاریه دهد یا به تصرف او در آورد که در اینصورت ضامن است.

شرایط عقد عاریه

برای انعقاد قرارداد و عقد عاریه باید شرایطی برای طرفین و مالی که به عاریه داده می شود، فراهم باشد.

• طرفین عقد قصد عقد عاریه داشته باشند لذا بدون قصد عقدی شکل نمی گیرد.
• طرفین رضایت به انجام عقد را داشته باشند.
• طرفین باید شرایط عمومی تکلیف( بلوغ، عقل، رشید بودن)را داشته باشند.
• موردی و مالی که مورد و موضوع عاریه واقع می شود مشخص باشد.
• مال برای منفعت حلال عاریه داده شود.
• مالی را که به عاریه می دهند باید طوری باشد که با استفاده کردن از آن اصل آن باقی بماند و از بین نرود.مثلا عاریه دادن غذا صحیح نیست.چون با خوردن آن از بین می رود.

تفاوت عاریه با اجاره

عقد عاریه و اجاره تفاوت هایی به این شرح دارند:

• عقد عاریه جایز است ولی عقد اجاره لازم است.
• عقد عاریه عقدی است رایگان و مجانی ولی عقد اجاره عقدی معوض است.
• عقد اجاره تملیک منافع است یعنی مستاجر مالک منفعت می شود ولی در عقد عاریه تملیک منافعی وجود ندارد.

تفاوت عاریه با قرض

تفاوت عقد عاریه با قرض به این شرح است:

• عاریه عقدی جایز است بر خلاف قرض که عقدی است لازم.
• در قرض مال به تملیک قرض گیرنده در می آید(عقد تملیکی).اما در عاریه اینطور نیست و مالکیتی در کار نیست.
• در قرض، مال  می تواند هر مالی باشد. و اگر تلف شد باید مثل آن تهیه و در صورت تعذر قیمت آن تحویل مالک داده شود.اما در عاریه باید مال طوری باشد که با استفاده از بین نرود.

شرایط مال عاریه داده شده

• در عاریه منفعتی که اجازه استفاده از آن توسط مالک داده شده باید عقلایی و حلال باشد.مثلا عاریه خانه برای اجاره صحیح است.
• مالی که با عاریه داده می شود باید با استفاده از آن عین مال باقی بماند.مثلا پول را نمی توان عاریه داد چون استفاده از آن موجب از بین رفتن اصل پول می شود و عین در دست مستعیر باقی نمی ماند.
• مال عاریه داده شده باید معلوم باشد و مجهول نباشد.

موارد ختم و ابطال عاریه

زمانی که یکی از طرفین عقد مجنون یا سفیه شود یا از دنیا برود عقد عاریه خود به خود خاتمه می یابد.یا اگر عاریه دهنده درخواست برگرداندن مال را به مستعیر دهند باید مال به مالک آن برگردانده شود.

ضرر وارده بر عاریه گیرنده

اگر عاریه گیرنده به واسطه مالی که عاریه گرفته دچار ضررو زیان شود، عاریه دهنده باید با دو شرط به عاریه گیرنده خسارت پرداخت کند.:

1. از عیبی که در مال عاریه داده شده بود آگاه بود و یا غالبا از مواردی بود که عرفا باید از آن مطلع می بود.
2. به صورت عمدی یا سهل انگاری عیب مال عاریه داده شده را به عاریه گیرنده خبر نداده باشد.

عاریه طلا و نقره

طبق قاعده اگر عاریه گیرنده تقصیر و کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست اما در طلا و نقره حتی اگر تقصیر و کوتاهی نکرده باشد، ضامن است.مثلا اگر بر اثر سرقت از بین رفته باشد.
در مورد سایر فلزات گرانبها چنین حکمی نداریم و درباره طلاو نقره استثناء است.

هزینه های مال عاریه داده شده

اگر استفاده کردن از مال عاریتی که مالک اذن آن را داده است، هزینه ای داشته باشد، این هزینه بر عهده ی عاریه گیرنده است.
همچنین اگر استرداد مال عاریتی هزینه داشته باشد به عهده ی عاریه گیرنده است.
اما اگر برای حفظ و استفاده مال عاریتی با هم  هزینه ای باشد طبق قراردادی که بسته اند عمل می شود.