فایل صوتی ودیعه (لمعه)

عقدر در فقه اسلامی شکل های مختلفی دارند.در زندگی روزمره به دلایل مختلف ممکن است مال خود را نزد فردی امین بگذاریم تا آن را حفظ نماید.این کار در قالب عقدی به نام ودیعه اتفاق می افند که مصنف کاب شریف لمعه هم در باره آن بحث می کند.
در ادامه صوت های باب ودیعه لمعه از استاد سید حسین هاشمیان را برای دانلود شمام خاطب گرامی قرار داده ایم تا استفاده نمایید.

فایل صوتی باب ودیعه لمعه

باب ودیعه در لمعه

در باب ودیعه لمعه، مصنف ودیعه را تعریف می کند و می فرماید این عقد هم نیاز به ایجاب و قبول دارد اگرچه نیاز به الفاظ خاصی ندارد و فعل هم کفایت می کند.
اگر کسی بدون اینکه به دیگری بگوید مال را نزد او رها کند و یا اجبار و اکراه به نگهداشتن کند ودیعه شکل نمی گیرد.سپس ادامه می دهد که اگر طرف مقابل قبول کرد واجب است نگهداری نماید.و اگر کوتاهی نکرده باشد ضمانتی ندارد.اگر از کودک و مجنون هم ودیعه بگیرد ضامن است.
هر کدام از دو طرف عقد اگر بمیرد، عقد باطل است و ودیعه گیر باید در همان محلی از مال نگهداری کند که تعیین شده است.
نگام برگرداندن ودیعه هم باید مال را به مالک یا وکیل او رد نماید.و اگر ودیعه گیر منکر ودیعه شو، سوگند یاد می کند.

سرفصل های باب ودیعه در لمعه

• وهی استنابه فی الحفظ
• و تفتقر الی الایجاب و القبول
• و لا ضمان علیه
• و تبطل الودیعه بموت احدهما
• و لو عین المودع موضعا للحفظ اقتصر
• و یحفظ الودیعه بما جرت العاده به
• و یجب اعاده الودیعه علی المودع
• و لو انکر الودیعه حلف
• و اذا مات المودع سلمها

معنای ودیعه

ودیعه در لغت

در فرهنگ فارسی عمید آمده است که ودیعه اسمی عربی است و به معنای سپرده شده می باشد.

ودیعه در اصطلاح و فقه

در اصطلاح و فقه، ودیعه عبارت است از مالی که شخصی آن مال را نزد دیگری به امانت می گذارد تا به رایگان از آن نگهداری کند.

ارکان عقد ودیعه

عقد ودیعه دو رکن دارد که عبارتند از:

1. مودع: کسی که مال خود را به امانت می گذارد.مالک مال.
2. مستودع: کسی که مال را به امانت می گیرد تا از آن نگهداری کند.

شرایط طرفین عقد ودیعه

هر یک از طرفین عقد باید شرایط عمومی عقد را داشته باشند.

• بالغ باشد
• عاقل باشد
• و احتیاطا از کسانی نباشد که عاجز در حفظ مال باشد

شرایط عقد ودیعه

موارد ضمانت مستودع

شخص امانت گیرنده امین است و لذا ضامن نیست اما در مواردی ضامن است.

• اگر بر مال خسارتی وارد آید و این خسارت منسوب به مستودع باشد، ضامن است.
• اگر در نگهداری آن مال از طرف مستودع کوتاهی صورت گرفته باشد.
• اگر هنگام عقد ودیعه، از طرف مالک جای خاصی برای نگهداری در نظر گرفته شده باشد اما مستودع آن را به جای دیگر منتقل کند.
• در صورت تسلط ظالمی برمستودع  که می خواهد به زور از او مال ودیعه را بگیرد و راهی جز قسم دروغ برای او نباشد باید قسم بخورد و اگر قسم نخورد ضامن است.
• اگر استفاده ای از مال بکند که مالک آن را اجازه نداده باشد.
• اگر امانت مالکیه تبدیل به امانت شرعیه شود باید مال به وارث مودع برگردد.در این صورت اگر کوتاهی کند ضامن است.
• اگر ودیعه گیرنده مال را از فرد دیوانه یا طفل به امانت بگیرد ضامن است.

تفاوت  ودیعه و عاریه

• در ودیعه مالی که نزد شخصی امین به امانت گذاشته می شود، شخص ودیعه گیر حق استفاده از آن مال را ندارد.مگر اینکه شخص ودیعه گذار اجازه دهد.ولی در عاریه انسان مالش را در اختیار دیگری قرار می دهد تا به رایگان از آن استفاده کند و عوضی در مقابل آن دریافت نمی کند.
• عقد ودیعه اذن در نگهداری است ولی عقد عاریه اذن در استفاده است.

شباهت های عقد ودیعه و عاریه

• در هر دو عقد، امانت گیرنده و عاریه گیرنده در صورتی ضامن هستند که کوتاهی کرده باشند و در غیر اینصورت ضامن نیستند.
• عقد ودیعه و عاریه هر دو رایگان و جایز هستند ولی می توان در آن عوض هم قرار داد.
• در هر دو عقد اگر یکی از طرفین بمیرد یا محجور شود، عقد منفسخ می شود.

انواع ودیعه

1. امانت مالکیه: یعنی طرفین عقد( مودع و مستودع) که دارای شرایط لازم برای انعقاد عقد می باشند مالی را به امانت بدهند و امانت بگیرند.
2. امانت شرعیه: در  این نوع از عقد ودیعه، امانت دهنده وجود ندارد و مال از طرف شارع و به صورت قهری نزد شخصی به امانت قرار می گیرد و شخص شرعا امین است. مثلا کسی که مالی را پیدا می کند تا زمانی که صاحب مال پیدا شود، مال پیدا شده نزد او امانت می ماند.

اختلافات مودع و مستودع

اگر اختلافی میان مودع و مستودع پیدا شود:

• اگر اختلافی که بوجود آمد بر سر تحویل یا عدم تحویل مال ودیعه باشد، اصل این است که مستودع مال را تحویل نداده است و اگر مستودع مدعی است که مال را تحویل داده است باید آن را اثبات کند.
• اگر اختلاف بر سر این باشد که مستودع بر مال ودیعه خسارتی وارد کرده است، مودع باید بر این ادعای خود دلیل بیاورد و آن را اثبات کند.

موارد لزوم رد ودیعه

در مواردی بر مستودع واجب است مال مورد ودیعه را برگرداند:

• اگر مودع مال خود را مطالبه کند.
• اگر مستودع بترسد که مال مورد ودیعه سرقت یا تلف بشود.
• اگر مستودع نشانه های از مرگ در خود ببیند.

برخی مصادیق ودیعه

از این موارد می توان تحت عنوان ودیعه و از مصادیق این عقد نام برد:

• نگهداری کردن از کفش در مساجد.
• نگهداری وسایل شخصی مثل موبایل و…در نگهبانی ادارات.
• صندوق امانات در بعضی ادارات که وسایل ما در آن حکم مال ودیعه را دارد.

احکام متفرقه عقد ودیعه

• اگر هر کدام از مودع و مستودع بمیرد یا دیوانه شود، عقد منفسخ می شود.
• مودع باید مال را در جایی نگهداری کند که متعارف است که در غیر اینصورت ضامن است.مثلا جای متعارف برای نگهداری طلا و جواهر صندوقچه یا گاو صندوق می باشد.
• چون عقد ودیعه عقدی جایز است لذا مودع هر وقت خواست می تواند آن مال را پس بگیرد و مستودع هم هر وقت خواست می تواند آن را برگرداند.
• اگر مودع مالی را که می خواهد به امانت بگذارد توسط دیوانه یا طفل به دست مستودع برساند عقد ودیعه صحیح است.چون این دو مورد خودشان مودع نیستند و فقط وسیله رساندن امانت به مستودع می باشند.
• اگر نگهداری ودیعه همراه با هزینه است، وظیفه مودع است که آن مخرج را تامین کند.