منطق ۲ – مرتجل – جلسه ۵

الفاظ ار لحاظ تقسیم بندی به چند گونه تقسیم می شود. یا تقسیم به ۱- لفظ مختص ۲- لفظ مشترک ۳-لفظ منقول ۴-لفظ مرتجل ۵-حقیقت و مجاز تقسیم می شود و یا به دو صورت لفظ مفرد یا مرکب تقسیم می شود.

فیلم آموزشی مرتجل

۱- تقسیم لفظ به مفرد و مرکب:

الف) لفظ مرکب:

هر لفظی که دارای ۳ ویژگی زیر باشد لفظ مرکب می باشد:

  • دارای چند جزء باشد. بنابراین حرفِ «ب» لفظ مرکب نمی باشد.
  • اجزاء آن دارای معنا باشد. برای مثال «علی» لفظ مرکت نمی باشد.
  • معنای هر جزء آن مقصود باشد. در اینجا «عبدالله» با وجود اینکه دارای چند جزء می باشد و اجزاء آن نیز معنا دار می باشد٬ اما هنگامی که این لفظ به عنوان اسمی برای شخص بکار می رود قاعده ی مذکور در آن رعایت نمی شود.
۲) لفظ مفرد:
هر لفظی که دارای سه شرط بالا نباشد٬ مفرد می باشد.
اقسام لفظ مفرد:
  1. اسم
  2. فعل
  3. حرف

اقسام لفظ مرکب:

  1. مرکب ناقص: مجموع چند کلمه که معنای تمامی را نمی رسانند. مانند: «علی همراه پدرش»
  2. مرکب ناقص: ترکیبی از چند کلمه که معنای تمامی دارند. مانند: «علی همراه پدرش به بازار رفت»
تقسیم لفظ به اعتبار وحدت و تعدد معنا به شرح زیر می باشد:
  1. مختص: لفظی است که دارای  معنای واحد باشد. مانند «قلم»
  2. مشترک: لفظی است که دارای  معنای متعدد می باشد و تمام معانی به وضع واضع است و وضعی بر وضع دیگر سبقت نگرفته است. مانند«مهر» که به معنای محبت٬ خورشید و هفتمین ماه سال می باشد.
  3. حقیقت و مجاز:  لفظی است که دارای معنای متعدد می باشد و تمامی معانی به وضع واضع نیست را می گویند. مانند: لفظ «ماه» برای کره قمر و انسان خوش سیما بکار می رود.
  4. منقول:لفظی است که معنای لاحق با ملاحظه تناسب با معنای سابق٬ وضع شده است. مانند: «صلوه» که در ابتدا به معنای نیایش وضع شده بود و بعدا به معنای نماز بکار رفته است.
  5. مرتجل: در لفظ مرتجل٬ معنای لاحق با ملاحظه تناسب با معنای سابق وضع نشده است. مانند اکثر اسامی اشخاص.
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.