جواهر البلاغه – مسند و مسند الیه – جلسه ۱۹

در این جلسه به احوالات مسند و مسند الیه اشاره می کنیم.

فیلم آموزشی مسند و مسند الیه

از سری مباحث «علم معانی» بحث های مربوط به «جمله ی خبری و انشایی و حقیقت انشاء» را پشت سر گذاشتیم و در این مجلس به بحث جدید که «حالات مسند و مسند الیه» می باشد خواهیم پرداخت.
قبل از اینکه یک شکل کلی از بحث ارائه نماییم مسندٌ الیه را تعریف می کنیم. به چیزی که درباره ی آن خبر می دهیم «مسندٌ الیه» می گوییم که شامل فاعل٬ نائب فاعل و… می شود.
بنابراین در اینجا به ۱۳ بحث می پردازیم:
  • ذکر مسند و مسند الیه
  • حذف
  • معرفه بودن
    • یا بوسیله ی ضمیر
    • یا خود مسندٌالیه معرفه باشد
    • به وسیله علم یا «ال» یا نداء یا اضافه معرفه شود.
  • نکره باشد
  • مقدم باشد
  • موخر باشد

حتما بخوانید: فیلم آموزشی «صرف ساده»

این بحش از جلسه٬ مسند و مسند الیه با هم بررسی نمی شود و فقط به نکات مربوط به مسندٌالیه پرداخته می شود.

نکته ای که لازم است بیان شود این است که مسندٌالیه در حالت عادی باید ذکر شود زیرا ما راجع به هرچیزی که در جمله می خواهیم صحبت نماییم باید آن جزء بیاید. مثلا کلمه ی «آمد» به تنهایی مفید نیست و حتما باید مسندٌ الیه ذکر شود و باید بگوییم «علی آمد» البته در صورتیکه قرینه ای در جمله ی ما باشد می توانیم «مسند الیه» را حذف کنیم.

حتما بخوانید: فیلم آموزشی کتاب «بدایه النحو»

مرجّحاتی که می توان با وجود قرینه «مسندٌالیه» را ذکر کرد:

  1. روشن بودن مسندٌ الیه را بیافزاییم.
  2. ذکر مسندٌ الیه به خاطر ضعف قرینه یا کند ذهنی مخاطب.
  3. برای رد مخاطب مسندٌ الیه ذکر می شود.
  4. تلذذ یعنی «لذت بردن» مانند اشعار. و یا: الله ربی٬ الله حسبی.
  5. گوشه زدن (تعریض) به کند ذهنی مخاطب.
  6. ثبت و ضبط
  7. تعجب
  8. تعظیم
  9. اهانه

 

1 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.