پس از بیان احوالات مسندالیه٬ به احوالات مسند خواهیم پرداخت. در این بحث ۳ عنوان مطرح خواهد شد که عبارت است از:
- ذکر و عدم ذکر
- معرفه بودن یا نکره بودن
- مستقدم یا مستاخر بودن
در تمام این موارد همانند مبحث مسندالیه٬ اغراض و اهداف بیان خواهد و توضیحات کاملی در این باب بیان خواهد شد.
فیلم آموزشی مسند
تعریف
به موضوعی که می خواهیم آن را بیان نماییم٬ مسند می گویند که به ۶ قسم تقسیم می شود:
- در جملات اسمی عبارت است از خبر.
- در جملات فعلیه عبارت است از:
- فعل
- اسم فعل
- مبتدای وصفی
- خبر نواسخ
- مصدر و نائب از فاعل
نکته ای که در اینجا می توان به آن اشاره نمود این است که٬ مسند در جمله ی فعلیه٬ فعل تام می باشد. زیرا فعل ناقص در اصل جمله ی فعلیه بوده که فعل ناقص بر آن وارد شده است. در این گونه جملات «خبر» مسند می باشد.
اولین مورد که در این جلسه به أن پرداخته می شود٬ ذکر و حذف مسند می باشد.
اغراض ذکر به ترتیب عبارت است از:
- اصل بودن ذکر آن و عدم وجود مقتضی عدول از ذکر آن. مانند: العلم خیر من المال.
- ضعف قرینه برای حذف. مانند: حالی مستقیم و رزقی میسور.
- ضعف فهم مخاطب. مانند: اصلها ثابت و فرعها ثابت فی السماء.
- پاسخ به مخاطب.
- مسند فعل باشد که دلالت بر تجدد و حدوث کند.(چیزی که قبلا نبوده و الان حادث شده است)
حذف مسند نیز به خاطر اغراض زیادی روی می دهد که در اینجا برای نمونه به چند مورد آن اشاره می نماییم.
- وجود قرینه.
- دوری از عبث گویی و بیهوده گویی. مانند: ان الله بریٌ من المشرکین و رسولَه.
- جلوگیری از اطاله کلام. تا از بیهوده گویی و زیاده گویی اجتناب شود.
- پیروی از کلام عرب. مانند: لولا انتم لکنا مؤمنین.
