منطق ۲ – نقیض تباین – جلسه ۱۰

در این نوع نقیض٬ رابطه ی عموم و خصوص مطلق وجود دارد. یعنی هنگامی که دو مفهوم انسان و حیوان را بررسی می کنیم٬ در می یابیم که هر انسانی حیوان است اما هر حیوانی انسان نیست. پس بین این دو مفهوم رابطه ی عموم وخصوص مطلق بر قرار است. حال اگر ما نقیضشان را در نظر بگیریم و بگوییم «عیر انسان» و «غیر حیوان» در این صورت نیز این دو مفهوم با هم رابطه ی عموم و خصوص مطلق دارند اما به عکس. یعنی هر «غیر حیوانی» شامل تمام مصادیق «غیر انسان» می شود ولی مصادیق «غیر انسان» گسترده تر از «غیر حیوان» می باشد.

یک «تباین جزئی» میان نقیض دو مفهوم متباین وجود دارد. «تباین جزئی» یعنی منفک بودن یک مفهوم از مفهوم دیگر در برخی موارد.

برای مثال «انسان» و «سنگ» که هنگامی که تباین آن دو را ذکر می کنیم می شود: غیر انسان و عیر سنگ. که در این صورت این دو مفهوم در اسب با هم مشترک می باشد که هم «غیر انسان» است و هم «غیر سنگ».