مطالعه کتاب + صوت
در این مقاله تصمیم داریم به سوالاتی در رابطه با مطالعه کتاب پاسخ دهیم. برخی از سوالاتی که پاسخ داده میشود به شرح زیر میباشد
- چگونه در مطالعه کتاب تمرکز داشته باشیم و حواسمان پرت نشود؟
- بنده در زمان تعطیلات مطالعه کتاب درسی و کنار می گذارم. چه کار کنم در مطالعه کتاب تنبلی نکنم؟
- چگونه می توانیم کتاب هایی که مطالعه کردیم فراموش نکنیم و مطالب آن را درطولانی مدت به خاطر بسپاریم؟
تمرکز در مطالعه
مطالعه کتاب موجب رشد آگاهی و جهت دادن به اندیشه فرد می شود. سوالی که درباره مطالعه مطرح می شود این است که «من موقع مطالعه کتاب حواسم پرت می شود. چگونه در موقع مطالعه تمرکز داشته باشم؟». در ادامه به پاسخ به این سوال و عوامل تمرکز و عدم تمرکز در مطالعه می پردازیم.
علل عدم تمرکز در مطالعه
با گسترش فضای مجازی تمرکز انسان ها بسیار کاهش پیدا کرده است. طبق آمارهای به دست آمده، میزان تمرکز هم اکنون در جهان به زیر ۱۵ ثانیه رسیده است. این تمرکز کم، آثار خود را در جایجای زندگی انسان می گذارد. مثلا فرض کنید شخص مشغول به کاری است و ناگهان پیامی در فضای مجازی برایش می آید. این فرد نمی تواند روی کارش تمرکز داشته باشد. فضای مجازی دسترسی به افراد را راحت تر و تمرکز افراد را کمتر کرده است. خیلی از افراد در حین کارهای دیگر از فضای مجازی استفاده می کنند. مثلاً در حال خوردن غذا با موبایل کار می کنند! این امر به تدریج تمرکز را پایین می آورد. این یک معضل جهانی است. یکی از علل عدم تمرکز در مطالعه نیز همین فضای مجازی است.
راهکارهای تمرکز در مطالعه
برای افزایش تمرکز در مطالعه، چند نکته بیان می کنیم:
- در قدم اول به مدت یک هفته به هنگام مطالعه، یک برگه کاغذ کنار خود داشته باشید و علل حواس پرتی خود را از مطالعه بنویسید. مثال:
- پیغامی در موبایل برای شما بیاید.
- مادرتان شما را صدا بزند.
- تصویر تابلوی روبرویتان را مشاهده کنید.
دقت کنید تلنگر اولیه عدم تمرکز در برای شما چه بوده است.
- عوامل را لیست کنید و ببینید هر عامل را چند بار نوشتید. مثال:
- فضای مجازی ۴۰ مرتبه.
- صدا زدن ۵ مرتبه.
- سعی کنید عاملی که باعث بیشترین تعداد انحراف ذهنتان بوده حذف کنید. مثلاً اگر فضای مجازی علت اصلی بود، موقع مطالعه موبایلتان خاموش کنید و از کنار دستتان جمع کنید. حتی توصیه می شود آن را در کمد گذاشته و در کمد را قفل کنید.
- برای تمرکز، محیطی خوب انتخاب کنید. مثلاُ:
- · در کتابخانه مطالعه کنید.
- · به یک جای ساکت بروید.
- ۵٫ برای تمرکز زمان بهتری انتخاب کنید.
- مثلاً صبح ها مطالعه کنید که معمولاً سکوت بیشتری وجود دارد.
- آخر شب برای مطالعه زمان مناسبی نیست.
- زمانی که خسته هستید نمی توانید تمرکز داشته باشید.
- با توجه به موارد یاد شده یک چله بگیرید و علتی که باعث بیشترین انحراف ذهن شما بوده را حذف کنید.
- بعد از ۴۰ روز در چله دیگر عامل بعدی را حذف و همین طور ادامه دهید.
- نکته آخر این است که انسان حین مطالعه ممکن است کارهایی به ذهنش برسد، اینکه باید برود بانک یا با دوستش تماس بگیرد و … برای حل این مشکل هر چیزی به ذهنتان می رسد روی کاغذ یادداشت کنید تا ذهنتان آزاد شود، بعد دوباره به مطالعه بپردازید. بعد از مطالعه می توانید به آن کارها رسیدگی نمایید. اگر این کار را انجام ندهید یا برای آن کارها مطالعه را رها می کنید یا این که در تمام زمان مطالعه فکرتان درگیر آن موضوع ها می شود.
اگر این نکات رعایت شود تمرکز در مطالعه بیشتر و بهتر می شود.
کاهلی و تنبلی در مطالعه
در رابطه با کاهلی در مطالعه سوالی با این مضمون مطرح شده که «بنده وقتی کلاس ها ی حوزه و دانشگاه برقرار است مطالعه می کنم ولی موقع تعطیلات که برنامه نیست تنبلی می کنم. چه راه حلی برای این مشکل وجود دارد؟» در ادامه به پاسخ به این سوال می پردازیم.
راه حلی برای کاهلی در مطالعه
برای طرح راه حل کاهلی در مطالعه ما سوال دیگری هم مطرح می کنیم که زیاد پرسش شده و آن این است که «در ایام کرونا درس ها غیر حضوری هست چکار کنیم که باعث تنبلی ما نشود؟». برخی افراد زمانی که درس ها حضوری بود، درس ها را خوب می خواندند ولی غیرحضوری شدن دروس، باعث شده کاهلی در مطالعه دروس داشته باشند و کیفیت کارشان پایین بیاید. برای پاسخ به این سوال باید به یک نکته توجه کنیم که در مواجهه با این وضعیت افراد به دو گروه تقسیم می شوند:
- افرادی که به صورت خود جوش کارهای خود را انجام می دهند و نیاز به نظارت خارجی ندارند.
- افرادی که به تنهایی قادر نیستند کاری پیش ببرند و آن را رها می کنند.
پیشنهاد ما برای افرادی که شخصیت گروه دوم را دارند، این است که حتماً سعی کنند یک هم مباحث، یک دوست علمی یا یک استاد روی کارشان نظارت داشته باشد تا کاهلی در مطالعه برطرف شود. به لطف فضای مجازی این امر بسیار راحت شده است. در دوره کرونا که دروس غیر حضوری شده یا ایامی که حوزه یا دانشگاه تعطیل است، می توانید یکی از دوستانتان را انتخاب کنید و با هم یک برنامه علمی داشته باشید. مثلاً در دو هفته تعطیلی عید، برنامه بریزید که روزی یک ساعت درس بخوانید. شب ها هم در حد ۵ تا ۱۰ دقیقه با هم تماس بگیرید یا در اینترنت صحبت کنید و به یکدیگر بازخورد بدهید که آیا درس را خواندید یا نه. می توانید در زمینه درسی مباحثه هم داشته باشید ولی حداقل این است که گزارش کار بدهید.
شخصی که انتخاب می کنید می تواند از افراد زیر باشد:
- دوست هم کلاسی
- استاد
- هر فردی که در آن زمینه علمش از شما بیشتر باشد
مطمئن باشید نظارتی که یک نفر دیگر روی کار انسان داشته باشد بسیار تاثیر گذار است و این باعث برطرف شدن کاهلی در مطالعه می شود.
روش صحیح مطالعه کتاب
در این بخش به این سوال پاسخ بدهیم که «چگونه می توانیم کتاب هایی که خواندم فراموش نکنیم و مطالب آن را درطولانی مدت به خاطر بسپاریم؟». برای آشنایی با روش صحیح مطالعه کتاب، پیشنهاد می شود در دوره کتابخوانی شرکت کنید. در این دوره نکاتی در مورد خلاصه نویسی و آرشیو مطالب کتاب بیان کرده ایم. در ادامه مختصری به این موضوع می پردازیم.
خلاصه نویسی کتاب
طبیعتاً ما نمی توانیم تمام مطالب کتابی را که خواندیم، در دراز مدت به خاطر بیاوریم. ولی اگر خلاصه و تیترهای کتاب را داشته باشیم، به راحتی می توانیم به آن مراجعه کنیم.
گام اول خلاصه نویسی کتاب
برای خلاصه نویسی کتاب سعی کنید هنگام خواندن کتاب، از یک ماژیک مخصوص استفاده کنید و نکات کلیدی که احساس می کنید در سال های بعد، برایتان مفید خواهد بود را علامت گذاری کنید. فقط دقت کنید که در استفاده از ماژیک افراط نکنید و فقط نکات بسیار کاربردی که مطمئن هستید ۱۰ سال بعد، به آن احتیاج پیدا میکنید را علامت گذاری کنید. اگر درصد زیادی از کتاب را نشاندار کنید، برای خلاصه نویسی دچار مشکل می شوید و عملاً مطالب را فراموش میکنید. سعی کنید در استفاده از ماژیک، بسیار حساسیت و وسواس داشته باشید و از آن کم استفاده کنید.
گام دوم در خلاصه نویسی کتاب
وقتی مطالعه کتاب تمام شد، کلیدواژه ها و مطالب اصلی علامت گذاری شده را بطور خیلی خلاصه در یک برگه یادداشت کنید. سعی کنید خلاصه شما از یک برگه A4 بیشتر نشود. اگر شما بیش از یک برگه A4 استفاده کردید یعنی خلاصه نویسی شما صحیح نبوده و طولانی شده است.
نکته بعدی این است که اگر مطلبی زیر مجموعه مطلب دیگری است حتماً در خلاصه به صورت نموداری مطلب را زیر مجموعه مطالب قبلی قرار دهید. مثلاً:
- مطلب الف
- مطلب ب
- مطلب ج
- مطلب د
به این شکل، رابطه هایی که بین مقاله و آن مطالب وجود دارد در ذهنتان تداعی می شود. به این نکات توجه کنید و هر کتاب را در یک برگه خلاصه نمایید. خواهید دید که اگر ۲۰ سال دیگر هم به این خلاصه مراجعه کنید، یا حتی اگر شخص دیگری آن را ببیند به راحتی از محتوای کتاب آگاه خواهد شد.
اگر بخواهید در مطالعه کتاب حرفه ای شوید توصیه می کنم که در دوره کتابخوانی شرکت کنید. در این دوره مطالب و نرم افزارهای حرفه ای درباره بحث خلاصه نویسی، آموزش داده می شود.
سلام و خداقوت به مدیریت سایت محترم حوزه مجازی و سپاس و قدردانی از استاد حامد مصطفی پور که بسیار دروس مفید به فایده برای مخاطبان تهیه میکنند بنده بسیار علاقمند به این مباحث هستم و بازهم سپاس
سلام خسته نباشید
واقعا مفید بود .
یه سوال اینکه من درس رو کامل یاد میگیرم و میرم امتحان ولی وقتی مینویسم ناقص میشه
احساس میکنم نمیتونم همه مطالب ذهنم رو تو ورقه بنویسم
منظور مصلا مطلبی رو که من به فرد دیه یاد دادم اون تو امتحان مینویسه نمره کامل میگیره من مینویسم ناقص میشه
چیکار کنم ؟