تفسیر سوره آل عمران آیه ۹۲ + صوت

در تفسیر سوره آل عمران آیه ۹۲ درباره نشانه های ایمان صحبت می شود. نشانه های ایمان مختلف هستند که یکی از این نشانه ها این است که از آنچه که دوست دارید انفاق کنید.

حجه الاسلام و المسلمین سید محمد طباطبایی (زید عزه) در باره این نشانه از ایمان بیشتر توضیح می دهد.

خداوند در آیه ۹۲ سوره آل عمران می فرماید:

« لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ »

هرگز به [حقیقتِ] نیکی [به طور کامل] نمی رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید؛ و آنچه از هر چیزی انفاق می کنید [خوب یا بد، کم یا زیاد، به اخلاص یا ریا] یقیناً خدا به آن داناست.

«بِر» از نشانه های ایمان

بحث در کیفیت بِرَ ّو نیکوکاری است که به بِر و نیکویی نخواهید رسید مگر اینکه از آنچه دوست دارد انفاق کنید که این یک اصل است که رکن بِر در ناحیه انفاق مساله علاقه است و طبیعتا دارای مراتب است.

به تعبیر دیگر هر چه علاقه انسان به مالی که دارد بیشتر باشد ارزش آن بیشتر خواهد بود و صفت بِر بودن در آن پر رنگ تر خواهد بود.

معنای «بِر»

بِر در مقبل بحر به معنای بیابان وسیع است. بِر اعم از بِر اعتقادی و عملی است که در آیه ۱۷۷ سوره بقره هم وقتی توصیف فرمود ( من آمن بالله و الیوم الاخر ) مساله اعتقاد را هم جزء لوازم بُر شمرد.

نکته ای که این آیه شریفه به آن اشاره می کند این است که ( مما تحبون ) در اوصاف کسانی که ایمان آوردند هم بود تا به ( وَآتَى الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ) رسید که فرمود در ناحیه انفاقات خصیصه هایی دارد و آن این است که کسی که میخواهد مال خود را انفاق کند مال را علی حبه انفاق می کند.

یعنی علی رغم این که خیلی این مال را دوست دارد و تعلق خاطر به آن دارد ولی باز هم آن را انفاق می کند. و این است که انفاق را ارزشمند می کند و وصف بِر را به او می دهد.

علت این است که به تعبیر قرآن در زندگی دنیا انسان برای مال است که نیازهای خود را برآورده می کند و خود را ارتقاء مادی می دهد و مال را به سختی به دست می آورد و حاضر نیست به راحتی آن را از دست بدهد مگر اینکه آن را مبادله به احسن کند.

حب مال یک چیز غریزی است چون اسان برای رفع نیازهای مادی خود به مال نیاز دارد و طبیعت کار این است که وقتی مالی را به دست بیاورد آن را نگاه می دارد و اگر بخواهد این مال را در جایی خرج کند و از دست بدهد در مقابل چیز بهتری می دهد و در مقابل مال مساوی انسان را مغبون می دانند.

پس بنابراین اگر انسان این کار را انجام دهد جزء طبیعت انسان است و کار ویژه ای نکرد و دارای ارزش اخلاقی نیست اما وقتی مالی را که اینقدر به آن علاقه و تعلق داری و قیام زندگی به آن مال است از ملک خود خارج کنی و یک امر فرا مادی را به دست بیاوری دارای ارزش معنوی و اخلاقی است.

برای مشاهده دوره کامل «تفسیر قرآن کریم با رویکرد نوین» کلیک نمایید

ارزش نیکوکاری

بنابراین می توان نتیجه گرفت که در بحث انفاق و کار خیر و امثال آن نمره ای که به شخص می دهند بر اساس آن مقداری است که در آن مال سرمایه گذاری می کند و این مساله نسبی است. مثلا شخصی کسی در آمد ماهانه ۵ میلیونی دارد و ۵۰۰ هزار تومان انفاق می کند و شخصی که ۵۰ میلیون در آمد دارد هم ۵۰۰ هزار تومان انفاق کند، کار نفر اول به مراتب از کار نفر دوم ارزشمند تر است. چون نفر اول ۱۰ درصد درآمد خود را بخشیده است در حالی که نفر دوم ۱ درصد مالش را بخشیده است.