حوزه مجازی مهندس طلبهتهمت
در جریان زندگی روزمره ی خود گاهی با رفتاری مواجه می شویم که کاری را به ما نسبت می دهند، در حالی که هرگز ما آن کار را انجام نداده ایم. به این نسبت دروغ، تهمت گفته می شود.
هدف ما در این مقاله بررسی مفهوم و معنای این کلمه و عواقب آن از نظر شرع و قانون می باشد تا درباره ی آن بیشتر بدانیم.
معنای تهمت
تهمت در لغت
در لغت نامه ی دهخدا در تعریف این کلمه آمده است که این کلمه به معنای گمان بد بردن است.
تهمت در اصطلاح و شرع
در اصطلاح و شرع عبارت است از اینکه به دروغ به کسی نسبتی بدهیم که آن شخص به این عمل راضی نیست.
ممکن است این نسبت در حضور او باشد یا در زمانی که شخص حضور ندارد.در هر صورت فرقی بین این دو نیست.
تهمت در قانون
تعریف تهمت در قانون هم مثل تعریف آن در شرع است به این صورت که جرمی را بدون داشتن دلیل و مدرک به شخصی نسبت بدهیم در حالی که می دانیم شخص بی گناه است.
تهمت در قانون جرم است و در جرم بودن آن و اینکه به شخص مجرم اطلاق شود باید فرد قصد نسبت دادن داشتن باشد و نتواند ادعای خود را ثابت کند.
مثلا شخصی را متهم به دزدی می کند ولی در مقام اثبات قادر به اثبات کردن آن نیست.
انواع تهمت
تهمت می تواند به اشکال مختلف واقع شود.
- افترای قولی: یکی از انواع افترا، افترای قولی است که می تواند از طریق صحبت کردن و حرف زدن و نسبت دادن زبانی یک جرمی به شخصی یا به صورت نوشتاری واقع شود.
- افترای فعلی یا عملی: نوع دیگر افترا، افترای فعلی است که در آن فردی برای اینکه شخصی را متهم قرار دهد، وسایل و اشیایی را که می تواند آلت جرم باشد در محل زندگی یا محل کار شخص قرار می دهد تا با کشف این ابزار توسط قانون، شخص متهم شود.(مثل مشروبات الکلی)
مجازات تهمت و افترا در قانون
بر اساس ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی که مصوب سال ۱۳۷۵ بود یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق بود.
اما این قانون در سال ۱۳۹۹ تغییر کرد و طبق قانون ( کاهش مجازات حبس تعزیری ) به جزای نقدی درجه ۶ تغییر پیدا کرد.
جزای نقدی درجه شش، مبلغ ۶۰ تا ۲۴۰ میلیون ریال می باشد.یعنی بعد از قانون جدید که در سال ۱۳۹۹ تصویب شد مجازات تهمت زننده مبلغ ۶۰ تا ۲۴۰ میلیون ریال جزای نقدی بر اساس تشخیص قاضی می باشد.
گناه تهمت زدن از نظر شرع
گناه تهمت از زیرمجموعه های دروغ می باشد که دروغ به خودی خود از گناهان کبیره می باششد.
تهمت از بدترین نوع دروغ می باشد چونن اگر در غیاب شخص باشد تبدیل به غیبت هم می شود.
لذا در قرآن به شدت از این گناه کبیره نهی شده است و برای تهمت زنندگان عذابی سخت در نظر گرفته شده است.
بنابراین تهمت از گناهان کبیره و در نتیجه حرام می باشد.
اسلام به مومنین توصیه می کند تا درباره برادر مسلمان و مومن خود حسن ظن داشته باشند و همچنین خود را در معرض این گناه قرار ندهند تا باعث شود ظن گناه به آنان پیدا شود.
از نظر قرآن
همانطوری که اشاره شد، تهمت از نظر قرآن گناهی بزرگ است و برای آن عذابی بس درناک است.
خداوند در آیه ۱۱۲ سوره نساء می فرماید: ( وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطِیئَهً أَوْ إِثْماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً )
(و هر کس مرتکب خطا یا گناهی شود، سپس آن را به بی گناهی نسبت دهد، بی تردید بهتان و گناهی آشکار بر دوش گرفته است.)
از نظر روایات
روایات زیادی هم در نهی و گناه بودن این عمل وارد شده است که برای نمونه از حضرت رسول صلوات الله علیه وارد شده است که:
( مَن بَهَتَ مُؤمِناً أَو مُؤمِنَهً أَو قَالَ فِیهِ مَا لَیسَ فِیهِ أقَامَهُ اللهُ تَعَالی یَومَ القِیَامَهِ عَلَی تَلٍّ مِن نَّارٍ، حَتَّی یَخرُجَ مِمَّا قَالَهُ فِیهِ )
( هر کس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزی بگوید که از آن مبراست، خداوند متعال در روز رستاخیز او را بر تلّی از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره آن مومن برگردد)
شرایط تحقق افترا
برای اینکه جرم افترا واقع شود باید شرایطی وجود داشته باشد.این شرایط عبارتد از:
- جرمی به دیگری نسبت داده شود
- این نسبت به صراحت یاشد
- تهمت زننده توانایی اثبات را نداشته باشد
تهمت و دروغ به خدا و پیغمبر
یکی از مبطلات روزه دروغ بستن به خدا و پیغمبر می باشد و تهمت هم زیر مجموعه دروغ می باشد.
لذا اگر کسی به خداوند یا ائمه معصومین علیهم السلام نسبت دروغ بدهد روزه اش باطل می شود.
این اتفاق نشان دهنده ی بزرگی گناه دروغ و تهمت به خدا و ائمه علیم السلام می باشد.
مثل اینکه گفتاری را که خداوند و ائمه علیهم السلام نفرموده اند را به آنان نسبت دهد از ستمکارترین مردم خواهد بود.
در آیه ۲۱ سوره انعام خداوند می فرماید: ( وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ ۗ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ)
( ستمکارتر از کسی که بر خدا دروغ بسته، یا آیات او را تکذیب کرده، کیست؟ یقیناً ستمکاران، رستگار نخواهند بود.)
نتایج و عواقب تهمت
حکایت
پادشاهی به وزیر خود دستور داد تا بهترین عضو گوسفند را برای او کباب کنند. وزیر زبان گوسفند را برای پادشاه کباب کرد.
روز بعد پادشاه دستور داد تا بدترین عضو گوسفند را برای او کباب کند که وزیر دوباره زبان را کباب کرد و برای پادشاه آورد.
پادشاه از وزیر شاکی شد و گفت چرا در هر دو روز یک عضو را کباب کردی؟
وزیر جواب داد که زبان در انسان می تواند با ذکر خدا و ….بهترین عضو انسان و یا با دروغ و تهمت می تواند بدترین عضو انسان باشد.
نتیجه گیری از حکایت
طبق حکایت مطرح شده بسته به استفاده ای که از زبان می بریم، این عضو می تواند ما را در دنیا و آخرت با اعمال خوب و اذکار مختلف سربلند نماید.
و یا با گناهانی که اصطلاحا گناهان زبان نامیده می شود، مثل دروغ و غیبت و تهمت و …، می تواند ما را به قعر فلاکت بکشاند.
عالی بود واقعا ممنون
خیلی عالی
سلام وقت بخیر . یه سوالی داشتم . من یک جزوه رو بردم کافی نت برام پرینت بگیره ب چشم خودم دیدم دوبار ذخیره کرد و زود گوشیشون رو ب کیس متصل کردن و حرف از فروختن جزوه شد کدگفتم ناراضی هستم بهشون بعد اتمام کار گفتم پاکش کنید اونم دیلت زد ولی از سطح زباله پاک نکرد بهش پیام دادم تو گروه میگ تو تهمت زدی من چیکار کنم من تهمت نزدم من دیدم چطور ثابت کنم میگ شکایت میکنم