حالات قلب چگونه است؟ + صوت

آیا حالات قلب همیشه یکنواخت است؟ یا بسته به حالات درونی ما مختلف می شود؟

احتمالا همه ما گاهی اوقات در دل خود احساس شور و شعف و گاهی اوقات احساس کسالت و بی حالی معنوی کرده ایم.

همه این حالات ناشی از موقعیت معنوی دل و کیفیت ارتباط با خداوند است که در این مقاله به آن پرداخته ایم و شما می توانید با گوش کردن به صوت موجود بهتر متوجه این امر شوید.

سوالات رایج

سوال: حالتهای دل من خیلی متفاوت هست. گاهی خیلی معنوی است و گاهی بالعکس

حالات قلب در کلام معصومین

مرکز فرماندهی بدن مغز و مرکز فرماندهی معنوی قلب است که معصومین علیهم السلام برای آن حالات مختلفی را متصور می شوند.

در نامه ۳۱ نهج البلاغه مولا علی علیه السلام حالاتی را برای قلب بیان می کند که این حالات به ۸ مورد می رسد.

در جلد دوم کافی از امام باقر علیه السلام نقل شده است که حضرت ۴ حالت را برای قلب بیان می کند.

حالات قلب و راه رهایی از آن حالات در کلام امام علی علیه السلام

حالات قلبی که در کلام علی علیه السلام در نامه ۳۱ نهج البلاغه بیان شده اند ۸ مورد است و راه های درمان آن حالات اینگونه اند:

1. ( أَحْیِ قَلْبَکَ بِالْمَوْعِظَهِ ) حضرت به فرزندش امام حسن مجتبی علیه السلام می فرماید قلبت را با موعظه کردن زنده نگه دار.
   از این عبارت حضرت فهمیده می شود که قلب انسان در اثر اتفاقاتی که در دنیای فانی ما می افتد می میرد و باید با داروی موعظه نگذاریم این اتفاق بیفتد.
2. ( وَ أَمِتْهُ بِالزَّهَادَهِ ) باید در مواردی دل را کشت. زمانی که حب دنیا در دل جا شد باید این حب را از دل کند و دل را که می خواهد از این جهت رشد کند میراند و در جهات دیگری که دنیوی نباشد زنده کرد.
3. ( وَ قَوِّهِ بِالْیَقِینِ ) قلبتان را با یقین تقویت کنید چون قلب بدون ایمان کارکردی ندارد.
4. (  نَوِّرْهُ بِالْحِکْمَهِ ) و قلبت را با حکمت نورانی کن. حکمت چراغی است که با آن راه را پیدا می کنیم و قلب ما با آن روشن می شود.
5. ( وَ ذَلِّلْهُ بِذِکْرِ الْمَوْتِ ) و قلبت را با یاد مرگ رام کن. چون قلب همچون اسبی است که اگر رام نشود دنبال هوس ها و خواهش های نفسانی می رود.
6. ( وَ قَرِّرْهُ بِالْفَنَاءِ ) اقرار قلب به فانی بودن دنیا که اگر قلب این خصوصیت دنیا را بپذیرد دیگر دست از آرزوهای دور و دراز بر می دارد.
7. ( وَ بَصِّرْهُ فَجَائِعَ الدُّنْیَا ) و چشم قلب را به فجائع این دنیا باز کن تا لذت های زودگذر دنیا مشغولش نکند.
8. ( وَ حَذِّرْهُ صَوْلَهَ الدَّهْرِ وَ فُحْشَ تَقَلُّبِ اللَّیَالِی وَ الْأَیَّامِ  ) و دل را با نشان دادن حوادث مختلف دنیا بینا کن تا از حوادث ناگهانی دنیا بر حذر باشد.

قلب های سه گانه در کلام امام باقر علیه السلام

امام باقر علیه السلام قلب را به قلب های چهار گانه تقسیم می کند که هر کدام ویژگی های خاص خودش را دارد.

1. قلبی که هم در آن نفاق است و هم ایمان
2. قلب منکوس: قلبی که در آن هیچ خیری نیست و تماما شر است و این قلب کافر است که هیچ نوری در آن نیست.
3. قلب مطبوع: که آن قدر گرد و غبار پستی و زشتی بر آن نشسته است که قدرت درک حقیقت را ندارد.
4. قلب ازهر: که همان قلب مومن است که در آن چراغ های زیادی روشن است و نورانی است.

کشتن قلب

( فَأَحْىِ قَلْبَکَ بالْمَوْعِظَهِ، وَأَمِتْهُ بِالزُّهْد ) علی علیه السلام در نهج البلاغه همچنین درباره قلب و دل دو نوع توصیه کرده است که قلب خود را زنده نگه دارید و قلب خود را بمیرانید!

اما آیا کشتن دل کار معقولی است؟ هنگامی که قلب ما دارای حیات و زندگی مناسبی نیست و می خواهد به ناکجا آباد برود باید آن را کشت.

قلب سکه ای دو رو است که یک روی سکه آن معنویت و حرکت به سوی کمال نهایی و نزدیکی به خدا و اصطلاحا زندگی معنوی است.

روی دیگر سکه، زندگی حیوانی و گرایش به سوی پستی و زشتی و حیوانیت است. حال با توجه به این دو روی سکه باید آن روی سکه معنویت را با موعظه و نصیحت زنده نگه داشت و آن روی سکه حیوانیت را با زهد میراند.

فقط با کشتن سمت حیوانیت قلب است که روی دیگر سکه قلب که معنویت است می تواند رشد کند.در غیر این صورت همان روی حیوانیت است که اگر رشد کند انسان را به قهقرا می برد.

قلب سلیم

( فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللهُ مَرَضاً ) خداوند در آیه ۱۰ سوره بقره می فرماید در دل های منافقین بیماری است و خداوند آن بیماری را افزون می کند.

این بیماری که خداوند از آن سخن گفت برخلاف بیماری جسمی مربوط به روح است که همان بیماری نفاق است که دل های منافقان آکنده از آن است.

در مقابل این دل های پرنفاق و مریض قلب ها و دل هایی قرار دارد که از حب و عشق دنیا تهی می باشد و پر از تقوای الهی است که به آن قلب سلیم می گویند.

علل قساوت قلب

به فرموده قرآن قلبی دارای قساوت است که در برابر حق انعطاف و تواضعی ندارد و قابلیت آن را ندارد که نور هدایت در آن وارد شود.

حال این گونه شدن قلب عللی دارد که در بعضی روایات به آن اشاره شده است و ما هم به چند مورد شاره می کنیم.

• گناه کردن: که باعث می شود انسان از بسیاری از توفیقات معنوی باز بماند.
• شنیدن سخنان بیهوده و باطل که باعث فراموشی یاد خدا می شود.
• شکار کردن هم باعث قساوت قلب می شود.
• عادت به زیاد غذا خودن و پرخوری
• داشتن آرزوهای طولانی

طرق رفع قساوت قلب

بعضی از بزرگان معتقدند که قساوت قلب درمان دارد و در مرحله اول باید عواملی که در بالا نام بردیم ترک شوند.

در بعضی روایات هم دست کشیدن بر سر یتیم و قرائت قرآن و یاد مرگ و … را باعث از بین رفتن قساوت می دانند.