ارتباط با نامحرم در فضای مجازی + فیلم

ارتباط با نامحرم در فضای مجازی دارای اصول و احکام مخصوص به خود است. در بیشتر دوره هایی که در این باره برگزار شده است مطالب تئوری است یا به صورت محدود است اما در این دوره سعی شده است تا مطالب به صورت کاربردی باشد نه تئوری تا قابل استفاده توسط افراد مختلف باشد.

عمدتا افراد به دو گروه تقسیم می شوند:

1. افرادی که بسیار پایبند به عقاید مذهبی و احکام دین هستند.
2. افرادی که چنین پایبندی را ندارند یعنی یا چنین اعتقادی را ندارند یا اگر دارند بسیار ضعیف است.

گروه دوم طبیعتا مخاطب این دوره نیستند اما گروه دوم که مخاطب ما هستند خود به دو گروه تقسیم می شوند.

1. افرادی که اگر چه مذهبی هستند اما خیلی اهل رعایت کردن مسائل مربوط به محرم و نامحرم  نیستند. مثلا خانمی چادری یا آقایی متدین که بسیار راحت با نامحرم ارتباط برقرار می کنند و حرف می زنند و شوخی می کنند.
2. گروه دوم که افراد مذهبی هستند که بسیار این مسائل را رعایت می کنند. مثلا آقا یا خانمی بسیار متدین که زمانی که می خواهد با نامحرم حرف بزند سرش را پایین می اندازد.

این دوره برای افراد گروه دوم هستند یعنی افرادی که مذهبی هستند و احکام این مورد را رعایت می کنند و این دغدغه را دارند که حالا که در دنیای واقعی رعایت می کنیم در فضای مجازی چگونه باید رفتار کنیم.

نقشه راه

مطالب این دوره به دو بخش تقسیم می شوند که عبارتند از:

1. پیام رسان ها مثل ایتا و سروش واتس آپ و تلگرام و….
2. شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک و اینستاگرام و …

در بخش اول یاد می گیریم که چگونه پیام خصوصی به نامحرم بفرستیم و در قسمت دوم یاد می گیریم که در گروه ها چگونه به نامحرم پیام بدهیم.

در بخش دوم یاد می گیریم که چه کانال ها و پیج هایی را دنبال کنیم و چگونه پست و استوری بگذاریم.

علت تولید دوره

طی دوازده سال اخیری به خاطر مشاوره هایی که در حوزه علمیه که برای بعضی افراد داشتیم افرادی را مشاهده کردیم که در دنیای حضوری بسیار اهل رعایت بودند اما در فضای مجازی دچار لغزش و گناه شدند و حتی گاهی وقت ها زندگی خود را از دست دادند.

و همچنین قبل از ورود به حوزه به خاطر تحصیل در رشته کامپیوتر و گرایش نرم افزار برای یک پروژه ای درباره یکی از شبکه های اجتماعی در کشور اسپانیا تحصیل کردم که تجربیاتی درباره شبکه های اجتماعی به دست آوردم که این دو علت باعث تولید این دوره شد.

عملکرد شیطان در فضای مجازی

(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ وَمَنْ یَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ ) خداوند در آیه ۲۱ سوره نور می فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از گامهای شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش می‌سازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان می‌دهد.

گام های شیطان چیست؟

شیوه شیطان برای گمراهی به صورت گام به گام و آهسته است مثلا به کسی که نماز می خواند و اهل سلوک است به صورت آنی او را تحریک به انجام گناه نمی کند. بلکه به صورت آهسته و نامحسوس وارد می شود.

 به فرض اگر خانمی برای پرسیدن سوال شرعی پیام داد و ما جواب او را دادیم و برای بار دوم و سوم و … سوال می پرسد که در دفعه های بعد ممکن است حرف ها بیشتر و پای شوخی ها و خنده ها به پیام ها باز شود و ارتباط معمولی تر یا به اصطلاح خودمانی تر می شود.

بعد از اینکه ارتباط خودمانی تر شد پای صحبت های بی ربط هم به صحبت ها اضافه می شود و به جاهایی کشیده می شود که اصلا ضرورتی برای این صحبت ها وجود ندارد.

البته شاید فکر کنیم که خیلی زود این اتفاق می افتد و ما حواسمان را جمع می کنیم ولی در واقع ممکن است این نفوذ حتی چند سال هم طول بکشد.

بیشترین لطمه را خانم ها می بینند

در این ارتباطات خانم ها بیشترین آسیب و لطمه ها را می بینند چون خیلی مواقع برای خانم ها دلبستگی عاطفی ایجاد می شود که باعث می شود فرد آرام آرام سعی در نزدیکی بیشتر کند و کار به گناهان بزرگ تر کشیده می شود.

افراد مذهبی قربانیان اصلی هستند

فضای مجازی و پیام رسان ها به دلیل اینکه بستری تازه در ارتباطات بود دچار انحرافات عدیده شدند و شیطان از این فضا به ضرر افراد مذهبی بسیار خوب استفاده کرده است.

همه ما در معرض گناه هستیم

همه ما در معرض گناه هستیم و استثنایی وجود ندارد. گاهی وقت ها فکر می کنیم فقط دیگران گناه می کنند و برای ما چنین اتفاقی نمی افتد.

اما این تفکر به هیچ وجه درست نیست و تمامی ما چه متاهل و چه مجرد، پیر باشیم یا جوان، زن باشیم یا مرد در معرض گناه هستیم.

تفاوت شبکه اجتماعی و پیام رسان

در این دوره با دو مفهوم پیام رسان ( messenger  ) و شبکه اجتماعی ( social network )  مواجه هستیم که در اینجا در صدد بیان تفاوت این دو مفهوم هستیم.

شبکه های اجتماعی مواردی مانند اینستاگرام و روبیکا و فیس بوک را شامل می شود و مواردی مانند ایتا و تلگرام پیام رسان محسوب می شوند.

هدف اصلی پیام رسان ها ارسال پیام به دیگری است ولی در شبکه های اجتماعی مطالب به اشتراک گذاشته می شود و می توانیم نظر بدهیم و پست بگذاریم و کار اجتماعی انجام می شود .

البته این دو مفهوم نقطه اشتراک هم دارند به اینصورت که در شبکه های اجتماعی هم مثل پیام رسان ها امکان ارسال پیام وجود دارد.

چگونگی پیام خصوصی در پیام رسان ها

شاید در ابتدا گام هایی که شیطان پیشنهاد می دهد حرام نباشد و کار مباحی باشد اما انتهایش به حرام می رسد که باید مواظب خطوات شیطان باشیم.

قوانین و اصول پیام رسانی را می توان اینگونه در فضای حقیقی تشریح کرد و آن را بر فضای مجازی تطبیق کرد:

حکم: زن و مرد نباید در یک محیط تنها باشند. در روایتی از علی علیه السلام که در مستدرک الوسائل جلد دوم صفحه ۵۵۳ نقل شده است آمده است که می فرماید: مرد نباید با زن خلوت کند زیرا در چنین حالتی شیطان سومین نفر خواهد بود.
اکثریت مراجع هم این عمل را حرام می دانند و حتی بعضی مراجع معتقدند که در این حالت اگر زن و مرد نماز هم در محیط تنها بخوانند باطل است.

تطبیق: اگر بخواهیم این حکم را با فضای مجازی تطبیق دهیم در پیام رسان ها و مسنجرها است یا اصطلاحا پی وی و دایرکت فرستادن است که می تواند هر نوع پیامی را ارسال کنند و کسی متوجه نمی شود.

راهکار: گاهی اوقات به خاطر شرایط شغلی مجبور هستیم که پیام خصوصی ارسال کنیم که در اینصورت بهتر است که دیگران هم مثل همسر یا پدر و مادر هم به گوشی ما دسترسی داشته باشند تا فضای خصوصی بودن را با این کار از بین ببریم. البته کسانی هم که به گوشی دسترسی دارند نباید به بقیه مسائل هم سرک بکشند.

راهکار بعدی این است که تا حد ممکن باید ارتباطات خصوصی را عمومی کرد. مثلا وقتی شما چند همکار زن دارید و مجبورید به هر کدام پیام جداگانه بدهید، به جای پیام خصوصی یک گروه ایجاد کنید تا فضای عمومی تشکیل شود و یک پیام در محیط عمومی برای همه ارسال شود.

انواع ارتباط در پیام رسان ها

ارتباطات در فضای مجازی به سه نوع می تواند شکل بگیرد:

• متنی
• صوتی
• تصویری

یا در تقسیم دیگر می توان به این دو نوع هم تقسیم کرد:

• ارسال پیام
• دریافت پیام

نکات ارسال پیام متنی

در ارسال پیام های متنی حتما به این نکات توجه نمایید.

• پیام های متنی باید کاملا رسمی باشد مثلا افعال مورد استفاده جمع باشد.
• حتما از لفظ آقا یا خانم استفاده کنید.
• از اسم کوچک استفاده نکنید.
• از حداقل پیام ها استفاده نمایید ( خلاصه گویی )
• از حاشیه گویی شدیدا بپرهیزید ( اصل مطلب را به صورت خلاصه بنویسید )
• تعداد دفعات ارتباط را هم کاهش دهید.
• استفاده از ایموجی ها یا آدمک ها ممنوع است.
• شوخی با نامحرم مطلقا ممنوع است. در روایتی از پیامبر صلوات الله علیه که در میزان الحکمه جلد ۱۲ صفحه ۴۲۵ نقل شده است می فرماید: کسی که با زن نامحرمی شوخی کند در مقابل هر کلمه ای که در دنیا به او گفته هزار سال در دوزخ حبس می شود.
• ارسال پیام به صورت متنی نسبت به پیام های صوتی اولویت دارد. اگر واقعا در مواردی نمی شود مطلب را با متن منتقل کرد می توانید از پیام صوتی استفاده کنید.
• یادمان باشد که فای مجازی استثناء نیست و حتی باید بیشتر از دنیای حقیقی رعایت کرد.

نکات دریافت پیام متنی

مثل ارسال پیام باید در دریافت پیام هم نکاتی را رعایت کنیم که به این شرح می باشند.

• تمام مواردی که در ارسال پیام گفته شد را باید شخص ارسال کننده که برای شما پیام ارسال می کند هم باید رعایت کند. در غیر این صورت به او تذکر بدهید.
• اگر تذکر شما را رعایت نکرد ارتباط با او را قطع کنید.

نکات گفته شده فقط مربوط به پیام های خصوصی نیست بلکه باید در پیام های عمومی مثل گروه ها هم رعایت کرد.

      ارسال صوت در پیام رسان ها

اگر زمانی مجبور شدید تا پیام صوتی ارسال کنید باید این نکات را رعایت کنید.

• رسمی صحبت کنید.
• افعال را جمع ببندید.
• از نام خانوادگی استفاده کنید.
• شوخی نکنید.
• از حداقل جملات استفاده کنید.
• احوال پرسی نکنید.
• خانم ها با عشوه صحبت نکنند و آقایان با لحن خاصی صحبت نکنند.
• شب ها از ساعت خاصی به بعد پیام خصوصی به هیچ وجه نفرستید.
• در هر مکانی پیام خصوصی نفرستید ( مثلا در رختخواب هستید )

نکات شنیدن پیام صوتی

• اگر مواردی از نکات ارسال پیام صوتی را رعایت نکرد به او تذکر بدهید.
• صدای نامحرم را در نرم افزار هایی مثل ایتا یا واتس آپ با دور تند گوش بدهید.

نکات ارسال پیام تصویری

اولویت در ارسال پیام با پیام متنی و بعد از آن با صوتی است. اما پیام تصویری نه بفرستید و نه دریافت کنید.

اما اگر در شرایطی که واقعا مجبور شدید تا پیام تصویری بفرستید به هیچ وجه تنها نباشید و خلوت را از بین ببرید.

ارسال پیام در گروه ها در پیام رسان

 قبلا بیان کردیم که برای ارسال پیام به نامحرم، ارسال آن در گروه های عمومی نسبت به خصوصی اولویت دارد.

اما در ارسال پیام در گروه های عمومی هم نهایت احتیاط را رعایت کنید و سعی کنید تا مجبور نشدید در گروه های مختلط عضو نشوید.

در صورت ناگزیر بودن از عضویت در گروه مختلط تمام نکات ارسال پیام که قبلا گفتیم را رعایت کنید.

مثلا اولویت با پیام متنی بعد صوتی و ارتباط تصویری به هیچ وجه نگیرید و در نوع و لحن صحبت دقت کنید و موارد دیگری که بیان کردیم.

در گروه های غیر مختلط حساسیت کمتر است ولی دقت داشته باشید ممکن است در این گروه غیر مختلط نامحرمی هم باشد و به مطالب دسترسی داشته باشد. مثلا همسر یا شوهر یکی از اعضا به گوشی همسرش یا شوهرش دسترسی داشته باشد.

اگر در گروه مختلط نامحرمی به شما پیام خصوصی داد جوابش  ندهید و او را ارجاع به گروه بدهید و اگر ادامه داد و همچنان پیام خصوصی داد او را مسدود و یا اصطلاحا بلاک کنید.

نکات تکمیلی در پیام رسان ها

چند نکته را به عنوان نکات تکمیلی درباره پیام رسان ها بیان می کنیم.

• به هیچ عنوان عکس شخصی خود را به عنوان پروفایل قرار ندهید.
• خانم ها در هیچ حالتی عکس خود را به عنوان پروفایل قرار ندهند.
• آقایان خیلی اهل تخیل هستند و با دیدن عکس چهره خانم ها در پروفایل، چیزهایی را تخیل می کنند که ممکن است کار به جاهای دیگر بکشد.
• توضیحات پروفایل را یا ننویسید یا اگر می نویسید خیلی خلاصه بنویسید.
• پروفایل خود را آباد نکنید. مثلا در محل کار همکار خانمی دارید که از شما چیزی نمی داند ولی با دیدن پروفایل شما و توضیحات شما بسیاری از چیزها را درباره شما می فهمد.
• بهتر است شماره ای جدا برای پیام رسان های خود داشته باشید تا افراد نتوانند به راحتی به شما پیام بدهند.

نکات شبکه های اجتماعی

در مطالب قبلی نکاتی درباره پیام رسان ها گفته بودیم و الان میخواهیم نکاتی درباره شبکه های اجتماعی بیان کنیم.

• در رعایت کردن نکاتی که بیان می شود فرقی بین شبکه های اجتماعی ایرانی و خارجی وجود ندارد و در هر دو باید رعایت شوند.
• هدف هر شبکه اجتماعی را بدانیم بعد در آن فعالیت کنیم مثلا شبکه اجتماعی توئیتر برای جنجال آفرینی است و افراد سیاستمدار و اهل جنجال در آن حضور دارند.
  یا شبکه اینستاگرام برای خودنمایی است و هدف آن نشان دادن خودنمایی ها و فحشا و کارهای خارق العاده و زندگی شخصی تجملاتی به دیگران است.
• فضای ارتباط با نامحرم در شبکه های اجتماعی بسیار جدی است.

دنبال کردن در شبکه های اجتماعی

در این بخش درباره فالو یا دنبال کردن یک شبکه اجتماعی مطالبی را بیان می کنیم.

• تاثیرات دنبال کردن یک صفحه در شبکه های اجتماعی آهسته است. یعنی خیلی از این صفحه ها به صورت نامحسوس برای شما قبح زدایی می کنند و سبک زندگی خودشان را به شما منتقل می کنند.
  مثلا گروه هایی مثل حجاب استایل ها که به ظاهر محجبه هستند خیلی فعال شده اند و متاسفانه افراد با دنبال کردن صفحات این گروه ها قبح بی حجابی برای آنها از بین می رود و تبدیل به افرادی می شوند که دیگر آن تعصب و حساسیت سابق روی حجاب را ندارند.
• صفحاتی که سبک زندگی را منتقل می کنند را دنبال نکنید و به نظر شخصی من اسلام نمایش زندگی شخصی را جایز نمی داند.
• صفحات آشنایان نامحرم خود که سبک زندگی خود را به نمایش می گذارند را دنبال نکنید.
  و حتی آشنایان محرم که همین کار را انجام می دهند و سبک زندگ خود را نمایش می دهند هم دنبال نکنید.

لایک و کامنت در شبکه های اجتماعی

اما مطالبی درباره لایک و کامنت که معمولا خیلی از افراد آن را جدی نمی گیرند و فکر می کنند که چون دنیای مجازی هست پس حساب و کتابی در آن نیست و یا حتی نمی دانند این موارد هستند.

با کامنت گذاشتن و لایک کردن حس ها منتقل می شود مثلا ممکن است با کامنت گذاشتن شما شخص به هم بریزد و ناراحت شود و خیلی مواقع ممکن است آبروی فرد با همین کامنت هایی که می گذاریم برود.

و یا حتی ممکن است کسی تهمتی را منتشر کند و شما لایک کنید که در واقع آن را تایید می کنید و در نتیجه در انتشار بیشتر آن سهیم هستید و در واقع به دیگران می فهمانید که من هم موافق این پست ایشان هستم.

• برای هر کدام از لایک ها و کامنت های خود در روز قیامت باید پاسخگو باشیم.
• شما با لایک کردن و کامنت گذاشتن در ترویج و کسب درآمد آن صفحه شریک هستید.
  چون در این نوع شبکه ها بر اساس تعداد بازدیدها افراد تبلیغ می گیرند . کسب درآمد می کنند و شما در واقع با این کار انگار پولی را برای آن کسب و کار به این افراد پرداخت کردید که اگر این صفحات مستهجن باشند، بابت این صفحه با مبلغ آن پول پرداخت کردید و چه چیزی بدتر از این کار !
• لایک به معنای تایید است. مثلا فرض کنید صفحه ای از اقوام و دوستان شما هست که شما آن را لایک کردید و ایشان هم تایید شما را می بیند و متوجه لایک شما می شود در واقع به او می گویید که با او موافق هستید و چه حرف خوبی زده است یا چه پست خوبی گذاشته است.
• هر پستی را لایک نکنید. فقط پست هایی را لایک کنید که اگر در فضای واقعی هم به شما می گفتند در آنجا هم تایید می کردید.
• کامنت هم بستری برای ارتباط است.
• در مورد لایک و کامنت یا بازدید از صفحه نامحرم در فضای مجازی حساس باشید.

ارسال پست و استوری در شبکه های اجتماعی

مطالبی که در این قسمت بیان می شود به پست هایی که ارسال می کنیم یا استوری هایی است که گذاشته می شود مربوط است.

• فعالیت با عنوان زندگی شخصی ممنوع است. چون شیطان با بهانه هایی که ظاهر قشنگی دارند وارد می شود مثلا می گوید من می خواهم با  نمایش زندگی خودم سبک زندگی اسلامی را ترویج کنم.
  در حالی که کم کم از بچه ها و همسر خود هم عکس و فیلم منتشر می کند و به این ترتیب قبح این موارد از بین  می رود هر چه می خواهد را  نمایش می دهد.
• در دایرکت ها هم باید مسائل بیان شده رعایت شود و گاهی وقت ها به جای اینکه شخص به صورت کامنت بیان کند به دایرکت پیام می دهد که باید جلوی این کارها را بگیرید تا کار به جاهای باریک تر نکشد.
• سعی کنید لایوهای شما به صورت رسمی باشد و لایوهای شما از زندگی شخصی شما نباشد و در لایوها زیاد خودمانی نشوید.

جمع بندی

و اما نکات پایانی و جمع بندی که باید بیان شود این است که شیطان فضای مجازی همان شیطان فضای حقیقی است و فکر نکنید که در فضای مجازی شیطانی وجود ندارد.

بنابراین فضای مجازی را جدی بگیرید چون آسیب های این فضا کمتر از فضای حقیقی نیست و در برخی موارد بیشتر هم هست.