سرزنش کردن + صوت

همه ما انسان ها در طول زندگی دچار اشتباهات و خطاها یی می شویم که گاهی ممکن است مورد سرزنش واقع شویم. اما اگر دائم مورد سرزنش واقع شویم قابل تحمل نیست.

اما آیا سرزنش کردن کار صحیح و اصولی  است؟ یا نباید کسی را سرزنش کرد؟ و اگر کار درستی است بر اساس چه اصولی باید صورت بگیرد؟

امثال این سوالات نمونه ای از سوالاتی است که ممکن است در این موضوع به ذهن ما برسد که با مطالعه این مقاله و گوش کردن به صوت زیر پاسخ ها را بیابید.

سوالات رایج

سوال: اطرافیانم خیلی بنده را سرزنش می کنند. چه کاری انجام بدهم که سرزنش آنها تاثیری در پیشرفت بنده نداشته باشد.

سرزنش کردن چیست؟

در لغت به معنای نکوهش و ملامت کردن و توبیخ و سرکوفت است. اما در اصطلاح به معنی عیب جویی کردن از کسی و یا از بدی های وی گفتن است.

ممکن است هدف از سرزنش به رخ کشیدن صفتی از دیگری به فرد سرزنش شونده باشد که قصد ما از این عمل تحقیر کردن طرف مقابل است.

در روایات

در روایاتی سرزنش کردن را دارای آثاری دانسته که از جمله این آثار مبتلا شدن فرد سرزنش کننده به همان موردی است که شخص را به خاطر آن سرزنش کردیم.

در کتاب کافی جلد ۳ صفحه ۳۵۶ از امام صادق علیه السلام نقل شده است که: ( مَن عَیَّرَ مُؤمِنا بِذَنبٍ لَم یَمُت حَتّى یَرکَبَهُ )

هر کس مؤمنى را به گناهى سرزنش کند، نمیرد تا خودش آن گناه را مرتکب شود.

در قرآن

( وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَهٍ لُمَزَه ) قرآن در آیه اول سوره همزه اینگونه سرزنش گر ها را مورد عتاب قرار می دهد و می فرماید: وای بر هر عیبجوی مسخره‌کننده‌ای !

در تفسیر نور حجه الاسلام قرائتی در تفسیر این آیه آمده است: ( «هُمَزَهٍ» از «همز» به معناى عیب جویى از طریق چشم و ابرو و اشاره است. «لمز» به معناى عیب جویى با زبان است )

اسلام برای آبروی فرد مسلمان بسیار احترام قائل است و قاعدتا در مقابل هتک حرمت جریمه ها و عقاب سنگینی در نظر می گیرد.

طبق آیات و روایات مسخره کننده و سرزنش کننده عقاب کار خود را در همین دنیا می بینند.

انواع سرزنش

سرزنش ها ممکن است به شکل های مختلف بروز کند. افرادی هستند که دائم خود را سرزنش می کنند و خود را مسبب تمام مشکلات می دانند که باعث نابودی شخص می شود. این افراد ممکن است به خود از طریق بد و بیراه گفتن یا آسیب بدنی صدمه بزنند. این افراد مستعد افسردگی هم هستند.

عده ای هم هستند که دائما دیگران را سرزنش می کنند و آنها را مسئول اتفاقات می دانند.

سرزنش های ما زمانی کارساز و مفید است که خودسازی کرده باشیم و عیب های خود را برطرف کرده باشیم و یا به حدی رسانده باشیم که کمترین حد ممکن باشد.

در اینصورت مشاهده می کنید که در جامعه حرف و سرزنش کسانی مثل علمای بزرگ که خودسازی کرده اند تاثیر بیشتری در افراد دارد چون خود عمل به نیکی هاست.

فکر کردن به سرزنش دیگران

وقتی از کسی عیب جویی می شود و یا او را سرزنش می کنند معمولا ناراحت می شوند و نمی خواهند قبول کنند که دارای عیب هستند. لذا در مرحله ول آن را باور نمی کنند و نسبت به آن واکنش نشان می دهند.

اما بسیاری از مواقع ما دارای عیوبی هستیم که یا از آن خبر نداریم و یا آن را باور نداریم و نمی خواهیم آن را قبول کنیم.

عدم قبول وجود عیب در ما از مکرهای شیطان است که ما را قانع می کند که عیبی در ما نیست و دیگران دروغ می گویند.

در جلد ۷۵ بحارالانوار صفحه ۱۶۲ حدیث زیبایی از امام باقر علیه السلام نقل شده است که حضرت می فرماید: ( وَ فَکِّرْ فِیمَا قِیلَ فِیکَ فَإِنْ عَرَفْتَ مِنْ نَفْسِکَ مَا قِیلَ فِیکَ فَسُقُوطُکَ مِنْ عَیْنِ اَللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ عِنْدَ غَضَبِکَ مِنَ اَلْحَقِّ أَعْظَمُ عَلَیْکَ مُصِیبَهً مِمَّا خِفْتَ مِنْ سُقُوطِکَ مِنْ أَعْیُنِ اَلنَّاسِ وَ إِنْ کُنْتَ عَلَى خِلاَفِ مَا قِیلَ فِیکَ فَثَوَابٌ اِکْتَسَبْتَهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَتْعَبَ بَدَنُکَ )

اگر از تو بدگوئى کردند ناراحت مشو.دقت کن در مورد حرفى که در باره‌ات گفته‌اند اگر آنچه گفته‌اند در خود مى‌یابى.خشم تو بر یک واقعیت موجب افتادنت از نظر خدا مى‌شود که این بزرگتر است از ترسى که دارى از نظر مردم نیافتى اگر بر خلاف گفته آنهائى.ثوابى بدست آورده‌اى بدون آن که در کسب این ثواب بدن خود را به رنج بیاندازى

روش درست سرزنش کردن

با توجه به معنای لغوی که برای این واژه بیان کردیم به نظر می رسد که این لغت صرفا یک لغت منفی است. اما در واقع جهات سازنده و مثبتی هم دارد.

سرزنش کردن اگر به جا و درست و با رعایت اصول باشد می تواند باعث هدایت و اصلاح و در غیر اینصورت می تواند باعت سرخوردگی و فساد شود.

مثلا در جمع و در حضور دیگران نباید کاستی ها و ایرادات فرد را به او یادآوری کرد و این کار باید در پنهان و زمانی که شخص تنهاست باید انجام شود

چه کسانی باید سرزنش شوند؟

افرادی که کار اشتباهی را انجام داده اند و شایسته است که ملامت شوند باید این کار در حق آن ها انجام شود و آن ها را متوجه اشتباه خودشان کرد تا فکر نکنند که کاری که انجام داده اند صحیح و درست بوده است.

اما سرزنش زیادی و یا بی مورد نه تنها کمکی به شخص خطاکار نمی کند بلکه به فرموده مولا علی علیه السلام زیاده روی در سرزنش می تواند آتش خشم را شعله ور کند.